Υπάρχει μια σιωπή που εγκαθίσταται στο σώμα, μια παύση πριν από τη γνώση. Μια στιγμή όπου το μέλλον μοιάζει να κρατά την αναπνοή του, περιμένοντας μια απάντηση που θα αλλάξει τα πάντα ή τίποτα. Αυτή η στιγμή της αβεβαιότητας είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και η ίδια η ανθρωπότητα. Σήμερα, βέβαια, η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει την αναμονή, συμπυκνώνοντας εβδομάδες αγωνίας σε λίγα λεπτά μπροστά από μια πλαστική συσκευή, ενώ αμέτρητες εφαρμογές για εγκύους υπόσχονται να χαρτογραφήσουν κάθε βήμα (Frid et al.). Και όμως, η πρωταρχική ερώτηση παραμένει ίδια, ένας ψίθυρος μέσα σε έναν κόσμο που φωνάζει για βεβαιότητες. Η αίσθηση ότι κάτι έχει αλλάξει, κάτι θεμελιώδες, πριν καν υπάρξει η παραμικρή απόδειξη.
Τα Πρώτα Σημάδια – Αποκωδικοποιώντας τους Ψιθύρους του Σώματος
Πώς ξεκινάει; Όχι πάντα με μια δραματική απουσία, μια καθυστέρηση στον κύκλο που χτυπάει καμπανάκι. Συχνά ξεκινάει πολύ πιο υπόγεια, με μια σειρά από μικρές, σχεδόν ασήμαντες επαναστάσεις που το σώμα ενορχηστρώνει σιωπηλά. Είναι μια διαδικασία που δεν ανακοινώνεται με τυμπανοκρουσίες, αλλά με ανεπαίσθητες αλλαγές που μπορεί εύκολα να προσπεράσει κανείς ως απλή κόπωση ή αδιαθεσία. Η σύγχρονη τάση είναι να τα θέλουμε όλα γρήγορα, να έχουμε μια άμεση διάγνωση για τα πάντα, από μια απλή ίωση μέχρι τις πιο περίπλοκες καταστάσεις (Lucy), αλλά η αρχή μιας εγκυμοσύνης σπάνια υπακούει σε αυτόν τον κανόνα.
Το Σώμα Μιλάει με Νέα Γλώσσα
Η πρώτη λέξη που μαθαίνει κανείς σε αυτή τη νέα γλώσσα είναι συνήθως η κούραση. Όχι η συνηθισμένη εξάντληση μετά από μια δύσκολη μέρα, αλλά μια βαθιά, σχεδόν υπαρξιακή κόπωση που σε στέλνει για ύπνο πολύ νωρίτερα από το κανονικό και κάνει το πρωινό ξύπνημα να μοιάζει με ανάβαση σε βουνό. Αυτή η κόπωση, συχνά, συνδυάζεται με μια ανεξήγητη ναυτία, που δεν περιορίζεται πάντα στις πρωινές ώρες, και μια απίστευτη ευαισθησία στις μυρωδιές—ο καφές που κάποτε λάτρευες ξαφνικά μυρίζει ανυπόφορα, το άρωμα ενός συνάδελφου γίνεται σχεδόν επιθετικό.
Παράλληλα, το στήθος αρχίζει να αλλάζει, γίνεται πιο πρησμένο, πιο ευαίσθητο, σχεδόν επώδυνο στο άγγιγμα, καθώς το σώμα προετοιμάζεται για έναν ρόλο που δεν έχει ακόμα αναλάβει επίσημα. Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα μιας ορμονικής καταιγίδας, κυρίως της προγεστερόνης και της χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), που αναδιαμορφώνουν τη βιοχημεία του οργανισμού. Η διατροφή παίζει από νωρίς καθοριστικό ρόλο, καθώς όπως επισημαίνουν οι ερευνητές LN Grenier, SA Atkinson, MF Mottola και συνεργάτες στην έρευνά τους με τίτλο «Be healthy in pregnancy: exploring factors that impact pregnant women’s nutrition and exercise behaviours», «Αν δεν τρέφεσαι υγιεινά εσύ, τότε δεν τρέφεται υγιεινά ούτε το μωρό σου… αυτό κατά κάποιο τρόπο ακολουθεί το μωρό σου και στη μετέπειτα ζωή του». Η σημασία του να είσαι υγιής στην εγκυμοσύνη ξεκινάει πριν καν υπάρξει επιβεβαίωση (Grenier et al.).
Η Ψυχολογία της Αναμονής και το Ερώτημα «πως θα καταλαβω αν ειμαι εγκυος»
Η απάντηση στο συχνό, αν και συντακτικά αδέξιο, διαδικτυακό ερώτημα «πως θα καταλαβω αν ειμαι εγκυος» δεν είναι ποτέ καθαρά ιατρική. Η ψυχολογική διάσταση είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, έντονη. Η αναμονή της επιβεβαίωσης μπορεί να γίνει ένα βασανιστικό παιχνίδι με τον χρόνο, όπου κάθε μικρό σωματικό σύμπτωμα υπεραναλύεται και κάθε αίσθηση γίνεται αντικείμενο εξονυχιστικής εξέτασης. Το μυαλό αρχίζει να φαντάζεται σενάρια, να πλάθει μέλλοντα, να φοβάται και να ελπίζει ταυτόχρονα, μια κατάσταση που μπορεί να είναι εξουθενωτική.
Για πολλές γυναίκες, η αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι περίπλοκη και από κοινωνικούς ή προσωπικούς παράγοντες, κάτι που δυσκολεύει ακόμα και την αποδοχή της πιθανότητας. Μια μελέτη των TL Crankshaw, J Freedman, VM Mutambara και συνεργατών, ανέδειξε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν νέες γυναίκες σε επισφαλείς συνθήκες, όπου μια εγκυμοσύνη μπορεί να σημαίνει κοινωνικό στιγματισμό ή και εκδίωξη, οδηγώντας τες σε άρνηση των συμπτωμάτων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη, «…ίσως αν μάθει [η οικογένεια] ότι είναι έγκυες να τις διώξει» (Crankshaw et al.). Αυτό υπογραμμίζει πώς η αναπαραγωγική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ψυχοκοινωνικό πλαίσιο. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση της εξωμήτριας κύησης, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς μια ιατρική πράξη, αλλά μια κρίσιμη παρέμβαση που απαιτεί η γυναίκα να έχει πρώτα αναγνωρίσει και αποδεχτεί τα αρχικά σημάδια (Mullany et al.). Η αβεβαιότητα είναι το πρώτο στάδιο.
Η Στιγμή της Αλήθειας – Από το Τεστ στο Ιατρείο
Κάποια στιγμή, οι ψίθυροι γίνονται φωνές και η υποψία απαιτεί αποδείξεις. Η αναζήτηση της βεβαιότητας μετατοπίζεται από την εσωτερική παρατήρηση στην εξωτερική επαλήθευση—ένα ταξίδι που ξεκινάει συνήθως από το ράφι ενός φαρμακείου. Εκεί, μέσα σε ένα χάρτινο κουτί, βρίσκεται η υπόσχεση μιας απάντησης, μιας καθαρής, διχοτομικής αλήθειας. Ένα ναι ή ένα όχι. Φυσικά, τα πράγματα σπάνια είναι τόσο απλά, και η βεβαιότητα που προσφέρει ένα τεστ είναι συχνά η αρχή μιας πολύ πιο περίπλοκης διαδρομής, όπου η αρχική διάγνωση είναι απλώς η πύλη για έναν ολόκληρο νέο κόσμο ιατρικής παρακολούθησης και αβεβαιότητας.
Η Ιεροτελεστία της Δεύτερης Γραμμής
Το τεστ εγκυμοσύνης ούρων είναι ένα μικρό τεχνολογικό θαύμα, ένα οικιακό χημικό εργαστήριο σχεδιασμένο να ανιχνεύει την παρουσία της ορμόνης hCG (ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη), της ορμόνης που το σώμα αρχίζει να παράγει μανιωδώς σχεδόν αμέσως μετά την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα. Η διαδικασία είναι σχεδόν μια ιεροτελεστία που επαναλαμβάνεται εκατομμύρια φορές κάθε μέρα σε όλο τον πλανήτη. Κλείνεσαι στο μπάνιο, διαβάζεις τις οδηγίες ξανά και ξανά με μια παράξενη προσήλωση, και περιμένεις εκείνα τα τρία, πέντε, δέκα λεπτά που μοιάζουν με αιώνα, κοιτάζοντας το μικρό πλαστικό παράθυρο σαν να είναι μαντείο, σαν να πρόκειται να σου αποκαλύψει όχι απλώς μια χημική αντίδραση αλλά ολόκληρο το πεπρωμένο σου, και κάθε δευτερόλεπτο που περνάει η καρδιά σου χτυπάει όλο και πιο δυνατά, μια συμφωνία αγωνίας και προσμονής—και τότε εμφανίζεται. Μια γραμμή, ή δύο.
Η εμφάνιση της δεύτερης γραμμής, ακόμα κι αν είναι αχνή, είναι μια στιγμή που χωρίζει τον χρόνο στα δύο: το πριν και το μετά. Αλλά αυτή η στιγμή της «αλήθειας» μπορεί να είναι και παραπλανητική. Ένα αρνητικό αποτέλεσμα μπορεί απλώς να σημαίνει ότι το τεστ έγινε πολύ νωρίς, πριν τα επίπεδα της hCG γίνουν ανιχνεύσιμα. Ένα θετικό αποτέλεσμα, από την άλλη, ενώ είναι συνήθως αξιόπιστο, δεν λέει όλη την ιστορία. Επιβεβαιώνει την παρουσία της ορμόνης, αλλά δεν δίνει καμία πληροφορία για τη βιωσιμότητα ή την ακριβή τοποθεσία της κύησης.
Όταν οι Αριθμοί Παίρνουν τον Λόγο
Η μετάβαση στο ιατρείο είναι το επόμενο, αναγκαίο βήμα. Εδώ, η απλή, ποιοτική απάντηση του τεστ ούρων («ναι» ή «όχι») δίνει τη θέση της στην ποσοτική ακρίβεια μιας εξέτασης αίματος. Η μέτρηση της β-hCG στο αίμα δεν επιβεβαιώνει απλώς την εγκυμοσύνη, αλλά δίνει στον γιατρό μια πρώτη εικόνα για την εξέλιξή της. Τα επίπεδά της αναμένεται να διπλασιάζονται περίπου κάθε 48-72 ώρες τις πρώτες εβδομάδες, και η παρακολούθηση αυτού του ρυθμού είναι ένα κρίσιμο διαγνωστικό εργαλείο.
Αυτή η φάση, ωστόσο, αποκαλύπτει και την πολυπλοκότητα της κατάστασης. Μια εγκυμοσύνη δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός· είναι μια συνθήκη που μεταβάλλει ολόκληρο το σώμα και μπορεί να περιπλέξει τη διάγνωση άλλων παθήσεων. Συμπτώματα όπως η ναυτία και η κόπωση μπορεί να επικαλύπτουν σοβαρότερες καταστάσεις. Όπως σημειώνουν οι PS Plum και οι συνεργάτες του, η διάγνωση γαστρεντερικών όγκων κατά την κύηση είναι μια εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση, καθώς τα συμπτώματα συχνά αποδίδονται στην ίδια την εγκυμοσύνη, οδηγώντας σε καθυστερήσεις με δυνητικά κακή πρόγνωση (Plum et al.). Ακόμη και η οξεία σκωληκοειδίτιδα, μια σχετικά συχνή πάθηση, απαιτεί ειδικά διαγνωστικά εργαλεία, όπως ο δείκτης εγκυμοσύνης που ανέπτυξαν οι I. Sezikli και η ομάδα του, για να διακριθεί από τα φυσιολογικά συμπτώματα της κύησης (Sezikli et al.).
Η Διάγνωση Είναι η Αρχή, Όχι το Τέλος
Η πραγματική βεβαιότητα, λοιπόν, δεν έρχεται από μια γραμμή σε ένα τεστ ή από έναν αριθμό σε μια εξέταση αίματος. Έρχεται με την πρώτη υπερηχογραφική εικόνα. Ο πρώτος υπέρηχος είναι καθοριστικός, όχι για να ακούσει κανείς τον χτύπο της καρδιάς, αλλά για να επιβεβαιώσει το πιο θεμελιώδες: ότι η κύηση βρίσκεται μέσα στη μήτρα. Η διάγνωση της κύησης σε ουλή καισαρικής, μια σπάνια αλλά επικίνδυνη μορφή εξωμήτριας κύησης, είναι ένα παράδειγμα του πόσο κρίσιμη είναι η ακριβής απεικόνιση από νωρίς, μια διάγνωση που, όπως λένε οι A. Kennedy και οι συν-συγγραφείς της, δεν πρέπει ποτέ να διαφύγει της προσοχής («a do-not-miss diagnosis») (Kennedy et al.).
Από εκεί και πέρα, η επιβεβαιωμένη εγκυμοσύνη ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο συνεχούς παρακολούθησης. Η υγεία της μητέρας μπαίνει στο επίκεντρο, με τακτικούς ελέγχους για καταστάσεις που μπορεί να εμφανιστούν ή να επιδεινωθούν, όπως η υπέρταση στην εγκυμοσύνη, για την οποία η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία έχει εκδώσει αυστηρές οδηγίες διάγνωσης και θεραπείας (Garovic et al.). Η διάγνωση, τελικά, δεν είναι ένας προορισμός. Είναι η αφετηρία μιας διαδρομής εννέα μηνών γεμάτης ελέγχους, μετρήσεις και μια διαρκή διαπραγμάτευση με την αβεβαιότητα, καθώς ακόμα και μια τέλεια αρχή δεν εγγυάται τίποτα. Η ενασχόληση με την αιτιολογία και τη διαχείριση των καθ’ έξιν αποβολών αποτελεί μια σκληρή υπενθύμιση της ευθραυστότητας που χαρακτηρίζει τις πρώτες εβδομάδες της ζωής (Turesheva et al.). Η γνώση φέρνει μαζί της και το βάρος της ευθύνης.
Η Επόμενη Μέρα – Όταν η Γνώση Γίνεται Καθημερινότητα
Και μετά τη βεβαιότητα, τι; Μετά την επιβεβαίωση, τη χαρά, τον φόβο ή τον συνδυασμό όλων αυτών, έρχεται η καθημερινότητα. Η γνώση παύει να είναι μια συγκλονιστική αποκάλυψη και αρχίζει να γίνεται το φόντο πάνω στο οποίο εκτυλίσσεται η ζωή. Η εγκυμοσύνη μεταμορφώνεται από μια αφηρημένη ιδέα σε μια σωματική, ορμονική και ψυχολογική πραγματικότητα που απαιτεί διαχείριση, προσαρμογή και μια συνεχή πλοήγηση σε έναν ωκεανό νέων πληροφοριών και αισθήσεων. Αυτή είναι η φάση όπου οι μεγάλες υπαρξιακές ερωτήσεις παραχωρούν τη θέση τους σε πρακτικά ζητήματα και στην αργή, σταδιακή οικοδόμηση μιας νέας ταυτότητας.
Η Ανατομία της Πρώτης Επίσκεψης
Η πρώτη επίσημη προγεννητική επίσκεψη είναι μια τελετή μετάβασης. Είναι η στιγμή που μια βαθιά προσωπική εμπειρία μετατρέπεται σε ιατρικό φάκελο, γεμάτο αριθμούς, ημερομηνίες και εκτιμήσεις κινδύνου. Ο γιατρός θα κάνει ερωτήσεις—άπειρες ερωτήσεις για το προσωπικό και οικογενειακό ιστορικό, για συνήθειες, για προηγούμενες ασθένειες. Θα ακολουθήσουν εξετάσεις αίματος, μέτρηση της πίεσης, υπολογισμός της πιθανής ημερομηνίας τοκετού. Είναι μια διαδικασία απολύτως απαραίτητη, αλλά ταυτόχρονα βαθιά αποπροσωποποιητική. Το σώμα σου γίνεται αντικείμενο μελέτης, χαρτογράφησης, μια επικράτεια που πρέπει να ελεγχθεί και να ρυθμιστεί.
Αυτή η σχολαστικότητα, ωστόσο, είναι σωτήρια. Μια ακριβής διάγνωση και σταδιοποίηση από την αρχή είναι θεμελιώδους σημασίας, ειδικά σε περίπλοκες περιπτώσεις. Η επιστημονική ανασκόπηση των G. Masselli και C. Bourgioti σχετικά με τις απεικονιστικές μεθόδους για γυναικολογικές νεοπλασίες κατά την κύηση τονίζει ακριβώς αυτό: η επιτυχής διαχείριση απαιτεί βέλτιστη θεραπεία βασισμένη στην ηλικία κύησης και την ακριβή σταδιοποίηση, κάτι που απαιτεί μια διεπιστημονική προσέγγιση από την πρώτη στιγμή (Masselli & Bourgioti). Η πρώτη επίσκεψη, λοιπόν, θέτει τα θεμέλια για την ασφάλεια των επόμενων μηνών.
Το Σώμα ως Ξένη Χώρα
Πέρα από τα ιατρεία και τις εξετάσεις, η καθημερινότητα του πρώτου τριμήνου είναι μια διαρκής διαπραγμάτευση με ένα σώμα που μοιάζει να έχει καταληφθεί από μια ξένη δύναμη. Τα συμπτώματα, αντί να υποχωρούν μετά την επιβεβαίωση, συχνά εντείνονται. Η ναυτία μπορεί να γίνει ένας συνεχής, εξουθενωτικός σύντροφος, οι ορμονικές διακυμάνσεις προκαλούν απότομες αλλαγές στη διάθεση, από ευφορία σε ανεξήγητη μελαγχολία, και η όρεξη μετατρέπεται σε ένα πεδίο μάχης ανάμεσα σε παράλογες λιγούρες και σφοδρές αποστροφές. Είναι μια περίοδος όπου νιώθεις ταυτόχρονα δημιουργός και όμηρος.
Είναι παράξενο να σκέφτεται κανείς την τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί στη διαγνωστική τεχνολογία—φτάσαμε στο σημείο να υπάρχουν εξειδικευμένες μελέτες, όπως αυτή των T. Safak και συνεργατών, για την αξιολόγηση εμπορικών τεστ για την πρώιμη ανίχνευση κύησης σε αγελάδες (Safak et al.)—και ταυτόχρονα η ανθρώπινη εμπειρία να παραμένει τόσο αρχέγονη, τόσο σωματική και ανεξέλεγκτη. Η επιστήμη μπορεί να μετρήσει τις ορμόνες και να απεικονίσει το έμβρυο, αλλά δεν μπορεί να ποσοτικοποιήσει την αίσθηση αποξένωσης από το ίδιο σου το σώμα.
Η Εύθραυστη Βεβαιότητα
Η γνώση ότι είσαι έγκυος, λοιπόν, δεν είναι ένα ήρεμο λιμάνι. Είναι η συνειδητοποίηση ότι μπαίνεις σε μια θάλασσα που μπορεί να έχει απρόσμενες φουρτούνες. Η συνεχής ιατρική παρακολούθηση είναι ο χάρτης και η πυξίδα, αλλά δεν εγγυάται ένα ταξίδι χωρίς εμπόδια. Υπάρχουν πάντα οι σπάνιες, αλλά υπαρκτές, σοβαρές επιπλοκές που καραδοκούν και υπενθυμίζουν την ευθραυστότητα της κατάστασης. Η οξεία πνευμονική εμβολή, όπως αναλύεται από τον B. Narayan, είναι μια από τις πιο επικίνδυνες καταστάσεις που μπορούν να προκύψουν, απαιτώντας άμεση διάγνωση και επιθετική διαχείριση (Narayan).
Το να ξέρεις, τελικά, δεν σημαίνει ότι ελέγχεις. Σημαίνει απλώς ότι γνωρίζεις τους κανόνες του παιχνιδιού. Η απάντηση στο «πώς θα καταλάβω αν είμαι έγκυος» είναι απλώς η αρχή μιας άλλης, πολύ μεγαλύτερης ερώτησης: «και τώρα, πώς πορεύομαι με αυτή τη γνώση;». Και σε αυτό, δεν υπάρχει εύκολη απάντηση. Μόνο βήματα, ένα κάθε φορά.
Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό και εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επαγγελματική ιατρική συμβουλή. Μην προβαίνετε σε αυτοδιάγνωση και συμβουλεύεστε πάντα τον εξειδικευμένο γιατρό σας για οποιοδήποτε θέμα υγείας σας απασχολεί.
farmakologia.gr
Συχνές Ερωτήσεις
Πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να κάνω τεστ εγκυμοσύνης;
Η ιδανική στιγμή είναι από την πρώτη ημέρα καθυστέρησης της περιόδου σας και μετά. Για μεγαλύτερη ακρίβεια, χρησιμοποιήστε τα πρώτα πρωινά ούρα, καθώς έχουν υψηλότερη συγκέντρωση της ορμόνης hCG.
Είναι αξιόπιστα τα τεστ εγκυμοσύνης του φαρμακείου;
Ναι, τα σύγχρονα τεστ ούρων έχουν ακρίβεια που ξεπερνά το 99% όταν χρησιμοποιούνται σωστά και την κατάλληλη χρονική στιγμή. Ωστόσο, ένα θετικό αποτέλεσμα πρέπει πάντα να επιβεβαιώνεται από τον γυναικολόγο σας.
Ποια είναι τα πιο πρώιμα συμπτώματα εγκυμοσύνης εκτός από την καθυστέρηση;
Πολλές γυναίκες βιώνουν έντονη κόπωση, ευαισθησία στο στήθος, ναυτία (όχι απαραίτητα πρωινή), συχνοουρία και αυξημένη ευαισθησία σε μυρωδιές, ακόμη και πριν την καθυστέρηση.
Η καθυστέρηση περιόδου σημαίνει πάντα ότι είμαι έγκυος;
Όχι απαραίτητα. Το άγχος, οι αλλαγές στη διατροφή ή την άσκηση, ορισμένες παθήσεις ή φάρμακα και οι διαταραχές του κύκλου μπορούν επίσης να προκαλέσουν καθυστέρηση.
Γιατί πρέπει να πάω στον γιατρό μετά από ένα θετικό τεστ;
Η επίσκεψη στον γιατρό είναι κρίσιμη για να επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη με εξέταση αίματος και υπερηχογράφημα, να αποκλειστεί μια εξωμήτρια κύηση και να ξεκινήσει η σωστή προγεννητική παρακολούθηση.
Βιβλιογραφία
Crankshaw, T.L., J. Freedman, V.M. Mutambara, et al. ‘“I still don’t know how someone gets pregnant”: determinants of poor reproductive health among young female refugees in South Africa’. BMC Women’s Health, (2024).
Frid, G., K. Bogaert, and K.T. Chen. ‘Mobile health apps for pregnant women: systematic search, evaluation, and analysis of features’. Journal of medical Internet research, (2021).
Garovic, V.D., R. Dechend, T. Easterling, et al. ‘Hypertension in pregnancy: diagnosis, blood pressure goals, and pharmacotherapy: a scientific statement from the American Heart Association’. Hypertension, (2022).
Grenier, L.N., S.A. Atkinson, M.F. Mottola, et al. ‘Be healthy in pregnancy: exploring factors that impact pregnant women’s nutrition and exercise behaviours’. Maternal & Child Nutrition, (2021).
Kennedy, A., M. Debbink, A. Griffith, J. Kaiser, et al. ‘Cesarean scar ectopic pregnancy: a do-not-miss diagnosis’. Radiographics, (2024).
Lucy, M.C. ‘Bovine pregnancy diagnosis crosses the great divide and into the future of reproductive management in cattle’. Biology of Reproduction, (2025).
Masselli, G., and C. Bourgioti. ‘Review of the imaging modalities in the gynecological neoplasms during pregnancy’. Cancers, (2025).
Mullany, K., M. Minneci, R. Monjazeb, et al. ‘Overview of ectopic pregnancy diagnosis, management, and innovation’. Women’s Health, (2023).
Narayan, B. ‘Severe acute pulmonary embolism in pregnancy’. Clinical Medicine, (2025).
Plum, P.S., R. Nowotny, R. Thieme, N. Kreuser, et al. ‘Upper Gastrointestinal Tumors during Pregnancy: Diagnosis, Risk Factors, and Treatment Options–A Literature Review’. Visceral Medicine, (2025).
Safak, T., K.Ç. Tümer, Y.İ. Alp, T.Y. Özen, et al. ‘Evaluation of the Accuracy and Performance of Two Commercial Pregnancy‐Associated Glycoprotein Tests for Early Pregnancy Detection in Cows’. Veterinary Medicine and Science, (2025).
Sezikli, I., R. Topcu, M.B. Tutan, O. Aslan, and M.A. Yüksek. ‘Diagnostic value of the pregnancy index for acute appendicitis in pregnant women’. Scientific Reports, (2025).
Turesheva, A., G. Aimagambetova, T. Ukybassova, et al. ‘Recurrent pregnancy loss etiology, risk factors, diagnosis, and management. Fresh look into a full box’. Journal of Clinical Medicine, (2023).