Υπάρχουν παθήσεις του σώματος και υπάρχουν και παθήσεις της αξιοπρέπειας. Οι αιμορροΐδες ανήκουν, σχεδόν πάντοτε, και στις δύο κατηγορίες, αποτελώντας ένα από εκείνα τα κοινά μυστικά της ανθρώπινης κατάστασης που όλοι σχεδόν βιώνουν αλλά ελάχιστοι συζητούν ανοιχτά. Είναι μια σιωπηλή, προσωπική ταλαιπωρία που εκτυλίσσεται στην απομόνωση του μπάνιου, μια ενόχληση που μετατρέπει την πιο απλή, φυσιολογική λειτουργία σε μια πηγή άγχους και πόνου—και αυτή η συνθήκη, αυτή η διαρκής ενόχληση, γεννά το ένα και μοναδικό, σχεδόν υπαρξιακό ερώτημα που καίει όποιον υποφέρει: «Για πόσο ακόμα;». Η απάντηση δεν είναι ποτέ απλή, γιατί η ιατρική σπάνια προσφέρει τις καθαρές, μονοσήμαντες απαντήσεις που αναζητά η ψυχή που πονά, αλλά βυθίζεται σε έναν ωκεανό από μεταβλητές, βαθμίδες, τρόπους ζωής και τις σύγχρονες Στρατηγικές αιχμής που προσπαθούν να φέρουν ανακούφιση (Patel).
Η Αιώνια Ερώτηση: «Αιμορροΐδες ποσες μερες κρατανε;»
Αν περιμένατε μια μονολεκτική απάντηση, έναν συγκεκριμένο αριθμό ημερών που θα μπορούσατε να κυκλώσετε στο ημερολόγιο, τότε μάλλον θα απογοητευτείτε. Η διάρκεια μιας κρίσης αιμορροΐδων δεν είναι προκαθορισμένη—είναι μια συνάρτηση πολλών παραγόντων, μια δυναμική κατάσταση που επηρεάζεται από την ανατομία, τη φυσιολογία, τις συνήθειες, ακόμα και την ψυχολογία του ατόμου. Η απάντηση στο ερώτημα «αιμορροΐδες πόσες μέρες κρατάνε» εξαρτάται από το είδος, τη σοβαρότητα και, κυρίως, από τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστεί κανείς την κατάσταση.
Παράγοντες που Καθορίζουν τη Διάρκεια
Η ταχύτητα της υποχώρησης των συμπτωμάτων συνδέεται άμεσα με συγκεκριμένες μεταβλητές. Δεν είναι όλες οι αιμορροΐδες ίδιες και, συνεπώς, δεν έχουν όλες την ίδια χρονική εξέλιξη. Η κατανόηση αυτών των παραγόντων είναι το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική διαχείριση. Μια χρήσιμη επισκόπηση για την Αιτιολογία και Παθοφυσιολογία της νόσου δημοσιεύθηκε από τον Y.A. Ramnayan και συνεργάτες, τονίζοντας την πολυπλοκότητα της πάθησης (Ramnayan και συνεργάτες).
- Βαθμός Σοβαρότητας: Οι αιμορροΐδες ταξινομούνται σε τέσσερις βαθμίδες.
- 1ου Βαθμού: Εσωτερικές, δεν προβάλλουν. Συνήθως προκαλούν ήπια αιμορραγία και η κρίση μπορεί να διαρκέσει λίγες μόνο ημέρες (2-4) με απλή συντηρητική αγωγή.
- 2ου Βαθμού: Προβάλλουν κατά την κένωση αλλά ανατάσσονται μόνες τους. Εδώ η διάρκεια αυξάνεται, φτάνοντας συχνά τη μία εβδομάδα, ίσως και λίγο παραπάνω.
- 3ου Βαθμού: Προβάλλουν και απαιτούν ανάταξη με το χέρι. Η κρίση μπορεί να επιμείνει για μία έως δύο εβδομάδες, με έντονα συμπτώματα.
- 4ου Βαθμού: Μόνιμα προβάλλουσες ή θρομβωμένες αιμορροΐδες. Αυτή είναι μια σοβαρή κατάσταση που μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες και συχνά απαιτεί ιατρική παρέμβαση.
- Τρόπος Ζωής: Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο. Μια δίαιτα φτωχή σε φυτικές ίνες οδηγεί σε δυσκοιλιότητα και σκληρά κόπρανα, παρατείνοντας την κρίση. Αντίθετα, η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών και νερού μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων δραματικά.
- Εφαρμοζόμενη Θεραπεία: Η άμεση έναρξη μιας κατάλληλης συντηρητικής θεραπείας (αλοιφές, υπόθετα, φλεβοτονικά φάρμακα από το στόμα) μπορεί να περιορίσει μια κρίση σε λίγες ημέρες. Η απουσία θεραπείας την αφήνει να σέρνεται για πολύ περισσότερο.
Οξύ Επεισόδιο vs. Χρόνια Κατάσταση
Είναι κρίσιμο να διαχωρίσουμε το οξύ, παροδικό επεισόδιο από τη χρόνια αιμορροϊδοπάθεια. Ένα οξύ επεισόδιο, που προκλήθηκε από μια περίοδο δυσκοιλιότητας ή έντονης προσπάθειας, μπορεί να υποχωρήσει πλήρως μέσα σε 7-10 ημέρες. Ωστόσο, όταν η κατάσταση είναι χρόνια, με συχνές εξάρσεις, τότε μιλάμε για μια διαφορετική πραγματικότητα. Οι αιμορροϊδικοί όζοι παραμένουν, απλώς είναι ασυμπτωματικοί για κάποια διαστήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συζήτηση μετατοπίζεται από το «πόσες μέρες κρατάνε» στο «πώς μπορούμε να αποτρέψουμε την επόμενη κρίση». Η σύγκριση μεταξύ των χειρουργικών και συντηρητικών θεραπειών είναι ένα συνεχές πεδίο έρευνας, με τη συντηρητική αγωγή να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας για τις περισσότερες περιπτώσεις (Quan και συνεργάτες). Μάλιστα, μια πρόσφατη μελέτη από τον P. Garg και συνεργάτες αμφισβητεί την παραδοσιακή άποψη ότι οι προχωρημένες αιμορροΐδες απαιτούν πάντα χειρουργείο. Όπως αναφέρουν, «ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε εργαστεί εκτενώς στον τομέα της συντηρητικής διαχείρισης των αιμορροΐδων», υπονοώντας ότι ακόμα και σοβαρές περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς χειρουργική επέμβαση (Garg και συνεργάτες). Αυτή η αλλαγή παραδείγματος δίνει νέες ελπίδες για λιγότερο επεμβατικές λύσεις.
Πέρα από τα Συμπτώματα: Αναζητώντας τις Ρίζες του Κακού
Το να γνωρίζει κανείς πόσες μέρες θα διαρκέσει ο πόνος είναι, εν τέλει, μια παρηγοριά του φτωχού. Μια προσωρινή ανακωχή σε έναν πόλεμο που, αν δεν κατανοήσεις τον εχθρό, είναι καταδικασμένος να επαναλαμβάνεται. Η πραγματική ερώτηση, αυτή που κρύβεται πίσω από την αγωνία της διάρκειας, δεν είναι το «πότε;», αλλά το «γιατί;». Γιατί τώρα; Γιατί σε εμένα; Η απάντηση βρίσκεται σε έναν περίπλοκο ιστό από συνήθειες, προδιαθέσεις και φυσιολογικές διαδικασίες που υφαίνουν την καθημερινότητά μας, συχνά χωρίς καν να το αντιλαμβανόμαστε. Η αιμορροϊδοπάθεια δεν είναι μια κεραυνοβόλος ασθένεια· είναι, τις περισσότερες φορές, το αποκορύφωμα μιας μακράς, σιωπηλής διαδικασίας.
Ο Χάρτης των Παραγόντων Κινδύνου
Η κατανόηση των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των αιμορροΐδων είναι το κλειδί όχι μόνο για την ταχύτερη θεραπεία μιας κρίσης, αλλά και για τη μακροπρόθεσμη πρόληψη. Δεν πρόκειται για μια απλή σχέση αιτίου-αιτιατού, αλλά για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, όπου διαφορετικά στοιχεία συνωμοτούν για να αποδυναμώσουν το φλεβικό πλέγμα της περιπρωκτικής περιοχής.
- Ο Μύθος της Δυσκοιλιότητας: Παραδοσιακά, η δυσκοιλιότητα θεωρείται ο υπ’ αριθμόν ένα ένοχος. Και είναι, αναμφίβολα, ένας τεράστιος επιβαρυντικός παράγοντας. Η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση κατά τη διάρκεια της προσπάθειας για κένωση ασκεί αφόρητη πίεση στις αιμορροϊδικές φλέβες. Ωστόσο, η εμμονή αποκλειστικά στη δυσκοιλιότητα είναι παραπλανητική. Μια πρόσφατη αφηγηματική ανασκόπηση από τους Nakhla, Hospattankar, Siddiqui, και Bridgeman έρχεται να ταράξει τα νερά, επισημαίνοντας πως «πρόσφατες έρευνες αμφισβητούν αυτή την παραδοχή, υποδεικνύοντας ότι και η διάρροια μπορεί να συμβάλει στον παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αιμορροΐδων» (Nakhla και συνεργάτες). Οι συχνές, υδαρείς κενώσεις μπορούν να ερεθίσουν και να αποδυναμώσουν την περιοχή εξίσου αποτελεσματικά.
- Η Εγκυμοσύνη – Μια Ειδική Κατάσταση: Για πολλές γυναίκες, η πρώτη γνωριμία με τις αιμορροΐδες γίνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της λοχείας. Η αιτία είναι διπλή: από τη μία, οι ορμονικές αλλαγές (κυρίως η προγεστερόνη) προκαλούν χάλαση των φλεβικών τοιχωμάτων σε όλο το σώμα, και από την άλλη, η αυξανόμενη πίεση από τη μήτρα στις φλέβες της πυέλου εμποδίζει την ομαλή επιστροφή του αίματος. Μελέτες, όπως αυτή των Rao, Qureshi, και Yan, έχουν αναλύσει σε βάθος τις ανορθικές διαταραχές στην εγκυμοσύνη, καταδεικνύοντας πως η πίεση που ασκεί το έμβρυο κατά το τελευταίο τρίμηνο είναι καθοριστική (Rao και συνεργάτες).
- Ο Τρόπος Ζωής και η Κληρονομικότητα: Η καθιστική ζωή είναι ένας σύγχρονος δολοφόνος των φλεβών. Η πολύωρη παραμονή στην καρέκλα, ειδικά σε συνδυασμό με μια διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες και νερό, δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για φλεβική στάση και δυσκοιλιότητα. Προσθέστε σε αυτό την παχυσαρκία, που αυξάνει μόνιμα την ενδοκοιλιακή πίεση, και έχετε μια συνταγή καταστροφής. Δυστυχώς, υπάρχει και ο παράγοντας που δεν μπορούμε να ελέγξουμε: η κληρονομικότητα. Μια εγγενής αδυναμία του συνδετικού ιστού μπορεί να κάνει ορισμένα άτομα πολύ πιο ευάλωτα. Η επιστημονική κοινότητα διερευνά συνεχώς τους πολυπαραγοντικούς μηχανισμούς, με αναλύσεις που προσπαθούν να χαρτογραφήσουν όλους τους πιθανούς Παράγοντες κινδύνου για την καλύτερη πρόληψη (Uddin και συνεργάτες).
«Είναι μάλλον απλώς αιμορροΐδες»: Η Ψυχολογική Παγίδα
Ίσως ο πιο ύπουλος παράγοντας κινδύνου να μην είναι σωματικός, αλλά ψυχολογικός. Είναι η φράση που ψιθυρίζουμε στον εαυτό μας μπροστά στον καθρέφτη, βλέποντας λίγο αίμα στο χαρτί: «Είναι μάλλον απλώς αιμορροΐδες». Αυτή η φράση, που γεννιέται από την ντροπή και την επιθυμία να αποφύγουμε μια αμήχανη ιατρική εξέταση, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ποιοτική διερεύνηση από τους Rogers, Korous, De Vera και συνεργάτες ανέδειξε ακριβώς αυτή την τάση στην αυτοδιάγνωση, ειδικά σε νεότερους ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που αρχικά απέδιδαν τα συμπτώματά τους σε απλές αιμορροΐδες (Rogers και συνεργάτες). Το αίμα στην κένωση, ο πόνος ή η αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, ενώ είναι κλασικά συμπτώματα αιμορροϊδοπάθειας, μπορεί να υποκρύπτουν πολύ σοβαρότερες παθήσεις. Η αναβλητικότητα και η άρνηση, που τροφοδοτούνται από την κοινωνική ταύτιση της πάθησης με κάτι «ευτελές» ή «ενοχλητικό», παρατείνουν όχι μόνο την ταλαιπωρία από τις ίδιες τις αιμορροΐδες, αλλά μπορεί να καθυστερήσουν και τη διάγνωση μιας κατάστασης που απαιτεί άμεση δράση. Η απόφαση για το ποια θεραπευτική οδό θα ακολουθήσει κανείς, ακόμα και μεταξύ των διαφόρων μη χειρουργικών μεθόδων, πρέπει πάντα να λαμβάνεται μετά από ορθή διάγνωση από ειδικό (Miga-Orczykowska και συνεργάτες).
Η Τέχνη της Ανακούφισης: Από την Απλή Φροντίδα στις Σύγχρονες Παρεμβάσεις
Όταν ο πόνος, η φαγούρα και η δυσφορία γίνονται ο κανόνας, η λογική παραμερίζεται και γεννιέται η απεγνωσμένη αναζήτηση για μια μαγική λύση. Μια αλοιφή, ένα χάπι, οτιδήποτε μπορεί να επαναφέρει την κανονικότητα, να σβήσει το πρόβλημα από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτή η αναζήτηση, όμως, είναι σχεδόν πάντα μάταιη. Η αντιμετώπιση των αιμορροΐδων δεν είναι ένας διακόπτης on/off· είναι μια στρατηγική. Είναι μια τέχνη που συνδυάζει την προσωπική φροντίδα, την υπομονή και, όταν χρειάζεται, τη στοχευμένη ιατρική παρέμβαση. Δεν υπάρχει ένας δρόμος, αλλά ένα ολόκληρο δίκτυο από μονοπάτια, και η επιλογή του σωστού εξαρτάται από το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο καθένας.
Το Οπλοστάσιο της Συντηρητικής Αγωγής
Για τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ειδικά για αιμορροΐδες 1ου και 2ου βαθμού, η λύση βρίσκεται μακριά από το χειρουργικό τραπέζι. Η συντηρητική αγωγή είναι η πρώτη, η σημαντικότερη και συχνά η οριστική γραμμή άμυνας. Ο στόχος της είναι διπλός: να ανακουφίσει τα συμπτώματα της οξείας φάσης και να αποτρέψει μελλοντικές υποτροπές.
- Η Βάση των Πάντων: Διατροφή και Συνήθειες: Μπορεί να ακούγεται βαρετό και χιλιοειπωμένο, αλλά καμία θεραπεία δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική μακροπρόθεσμα χωρίς την αλλαγή των βασικών συνηθειών. Η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης) και η επαρκής ενυδάτωση (1.5-2 λίτρα νερό ημερησίως) είναι αδιαπραγμάτευτες. Μαλακώνουν τα κόπρανα, μειώνουν την ανάγκη για σφίξιμο και, ουσιαστικά, αφαιρούν το καθημερινό «καύσιμο» που συντηρεί το πρόβλημα. Η αποφυγή της πολύωρης παραμονής στην τουαλέτα (π.χ. με το κινητό) είναι εξίσου κρίσιμη.
- Τοπική Ανακούφιση: Εδώ ανήκουν οι κρέμες, οι αλοιφές και τα υπόθετα που βρίσκει κανείς στο φαρμακείο. Συνήθως περιέχουν έναν συνδυασμό ουσιών: τοπικά αναισθητικά (π.χ. λιδοκαΐνη) για τον πόνο, κορτικοστεροειδή (π.χ. υδροκορτιζόνη) για τη φλεγμονή και τη φαγούρα, και αγγειοσυσπαστικούς παράγοντες για τη μείωση του οιδήματος. Παράλληλα, τα χλιαρά πλυμοκλυσματα (sitz baths) για 10-15 λεπτά, 2-3 φορές την ημέρα, προσφέρουν τεράστια ανακούφιση, καθώς χαλαρώνουν τον σφιγκτήρα και βελτιώνουν την κυκλοφορία.
- Συστηματική Δράση: Τα φλεβοτονικά φάρμακα, που λαμβάνονται από το στόμα, αποτελούν έναν σημαντικό σύμμαχο. Αυτά τα χάπια, που τα παίρνεις από το στόμα, δουλεύουν από μέσα προς τα έξω, κάπως έτσι, για να ενισχύσουν τον τόνο των φλεβικών τοιχωμάτων και να μειώσουν τη διαπερατότητά τους, περιορίζοντας το οίδημα και τη φλεγμονή.
Όταν τα Απλά Μέτρα δεν Αρκούν
Τι γίνεται όμως όταν η κρίση επιμένει, όταν οι αιμορροΐδες είναι 3ου βαθμού ή όταν οι υποτροπές είναι τόσο συχνές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής; Ακόμα και τότε, το χειρουργείο δεν είναι μονόδρομος. Η σύγχρονη πρωκτολογία έχει αναπτύξει μια σειρά από ελάχιστα επεμβατικές, ανώδυνες τεχνικές που γίνονται στο ιατρείο. Μια συστηματική ανασκόπηση που συνέκρινε διάφορες μη χειρουργικές μεθόδους έδειξε την ποικιλία των διαθέσιμων επιλογών (Miga-Orczykowska και συνεργάτες). Τεχνικές όπως η απολίνωση με ελαστικούς δακτυλίους (rubber band ligation), η σκληροθεραπεία (sclerotherapy) ή η φωτοπηξία με υπέρυθρες ακτίνες, στοχεύουν στη συρρίκνωση του αιμορροϊδικού ιστού χωρίς νυστέρι, πόνο ή μακρά ανάρρωση. Αυτή η στροφή προς λιγότερο επεμβατικές λύσεις, όπως υποστηρίζουν ερευνητές σαν τον Garg, αποτελεί μια πραγματική αλλαγή παραδείγματος στη διαχείριση της νόσου (Garg και συνεργάτες).
Το Χειρουργείο: Η Τελευταία Λύση και η Σοβαρή Πραγματικότητα
Ο φόβος του χειρουργείου για τις αιμορροΐδες είναι βαθιά ριζωμένος, συνδεδεμένος με ιστορίες έντονου μετεγχειρητικού πόνου. Και ενώ οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές (όπως η χρήση laser ή υπερήχων) έχουν μειώσει κατά πολύ την ταλαιπωρία, η αιμορροϊδεκτομή παραμένει η τελευταία λύση. Προορίζεται για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις (4ου βαθμού), τις θρομβωμένες αιμορροΐδες ή όταν όλες οι άλλες μέθοδοι έχουν αποτύχει. Η αποτελεσματικότητά της είναι οριστική, αλλά απαιτεί ένα τίμημα σε χρόνο ανάρρωσης (Quan και συνεργάτες). Εδώ όμως, η συζήτηση πρέπει να γίνει πιο σοβαρή. Η αναβλητικότητα και η παραμέληση μιας σοβαρής κατάστασης μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές—οξεία θρόμβωση, έντονη αιμορραγία—που απαιτούν επείγουσα εισαγωγή στο νοσοκομείο. Είναι μια πραγματικότητα που συχνά αγνοείται. Μια μελέτη των Levy, Smiley, και Latifi εξέτασε τους παράγοντες πρόβλεψης για την ενδονοσοκομειακή θνητότητα σε ασθενείς που εισήχθησαν εκτάκτως για αιμορροΐδες, υπενθυμίζοντάς μας με σκληρό τρόπο ότι, αν και σπάνια, μια «απλή» πάθηση μπορεί να εξελιχθεί σε μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση, ειδικά σε ηλικιωμένους ή ευπαθείς ασθενείς. Η πορεία προς την ανακούφιση είναι, τελικά, μια βαθιά προσωπική υπόθεση. Ξεκινά από τις επιλογές στο πιάτο μας και τις συνήθειές μας στο μπάνιο, και μπορεί να φτάσει μέχρι τις πιο εξειδικευμένες ιατρικές παρεμβάσεις. Η μάχη είναι διαρκής, και η ανακούφιση, συχνά, είναι περισσότερο θέμα συνέπειας παρά θαύματος.
Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επαγγελματική ιατρική συμβουλή. Μην προβαίνετε σε αυτοδιάγνωση ή θεραπεία χωρίς την καθοδήγηση ειδικού ιατρού. Η διάγνωση και η θεραπεία παθήσεων πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.
farmakologia.gr
Συχνές Ερωτήσεις
1. Πόσες μέρες κρατάει μια κρίση αιμορροΐδων;
Μια ήπια κρίση διαρκεί συνήθως 3-7 ημέρες με συντηρητική αγωγή. Οι σοβαρότερες περιπτώσεις (π.χ. θρόμβωση) μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες και απαιτούν ιατρική αξιολόγηση.
2. Πότε φεύγουν εντελώς οι αιμορροΐδες;
Οι αιμορροϊδικοί όζοι σπάνια «φεύγουν» από μόνοι τους, αλλά τα συμπτώματα (πόνος, οίδημα) υποχωρούν πλήρως. Η πρόληψη είναι το κλειδί για να μην επανέλθουν.
3. Πώς μπορώ να μειώσω τη διάρκεια των αιμορροΐδων;
Με διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, καλή ενυδάτωση, τοπικές κρέμες και αποφυγή της έντονης προσπάθειας στην τουαλέτα, η διάρκεια της κρίσης μειώνεται σημαντικά.
4. Η αιμορραγία σημαίνει ότι η κρίση θα κρατήσει περισσότερο;
Όχι απαραίτητα. Η ήπια, φωτεινού κόκκινου χρώματος αιμορραγία είναι συχνή. Αν όμως είναι έντονη ή επίμονη, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας.
5. Οι θρομβωμένες αιμορροΐδες πόσο κρατάνε;
Μια θρόμβωση απαιτεί πάντα ιατρική φροντίδα. Ο οξύς πόνος διαρκεί λίγες ημέρες, αλλά το οίδημα μπορεί να χρειαστεί 2-3 εβδομάδες για να υποχωρήσει πλήρως.
Βιβλιογραφία
Al-Masoudi, RO, et al. “Prevalence of hemorrhoids and the associated risk factors among the general adult population in Makkah, Saudi Arabia.” Cureus, 2024.
Garg, P, et al. “TONEFACT: Can even advanced hemorrhoids be treated without surgery? A paradigm shift in the management of hemorrhoids.” World Journal of Gastrointestinal Surgery, 2025.
Levy, L, A Smiley, and R Latifi. “Independent predictors of in-hospital mortality in elderly and non-elderly adult patients undergoing emergency admission for hemorrhoids.” The American Surgeon, 2022.
Miga-Orczykowska, N, et al. “Comparison of Non-Surgical Methods for Treating Hemorrhoids: A Systemic Review.” Quality in Sport, 2024.
Nakhla, N, et al. “Improving Hemorrhoid Outcomes: A Narrative Review and Best Practices Guide for Pharmacists.” Pharmacy, 2025.
Patel, P. “Cutting-Edge Strategies in Management of Hemorrhoids.” IntechOpen, 2025.
Quan, L, et al. “Comparison of efficacy and safety between surgical and conservative treatments for hemorrhoids: a meta-analysis.” BMC Surgery, 2025.
Ramnayan, YA, et al. “Hemorrhoids: A comprehensive Review of Etiology, Pathophysiology, Risk Factor and Treatment Option.” Archives of Advances in Biosciences, 2024.
Rao, SSC, et al. “Constipation, hemorrhoids, and anorectal disorders in pregnancy.” Official journal of the American College of Gastroenterology, 2022.
Rogers, CR, et al. ““It’s Probably Just Hemorrhoids”: A Qualitative Exploration of the Lived Experiences and Perceptions of Long-term Survivors of Early-Onset Colorectal Cancer.” Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention, 2023.
Uddin, Z, et al. “Risk Factors for Hemorrhoids Screening Proctoscopy.” Frontiers in Health Sciences, 2024.