Τι είναι το NAPROSYN;
Το NAPROSYN είναι ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που περιέχει τη δραστική ουσία ναπροξένη (naproxen), ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο (ΜΣΑΦ) με σημαντική αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και αντιπυρετική δράση. Η ναπροξένη κυκλοφορεί με πολλές εμπορικές ονομασίες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του NAPROSYN, που είναι διαθέσιμο σε διάφορες χώρες όπως Αυστραλία, Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Καναδάς, Μάλτα και Νέα Ζηλανδία. Η ναπροξένη ανήκει στην κατηγορία των παραγώγων του προπιονικού οξέος και οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της έχουν αποδειχθεί τόσο σε κλινικές μελέτες σε ανθρώπους όσο και σε πειραματικές μελέτες σε ζώα. Σημαντικό είναι ότι η αντιφλεγμονώδης δράση της παρατηρείται ακόμη και σε ζώα που έχουν υποστεί επινεφριδιοεκτομή, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο μηχανισμός δράσης της δεν εξαρτάται από τον άξονα επινεφρίδια-υπόφυση. Ο κύριος μηχανισμός δράσης της ναπροξένης είναι η αναστολή της κυκλοοξυγενάσης (COX), ένζυμο υπεύθυνο για την παραγωγή προσταγλανδινών που προκαλούν φλεγμονή, πόνο και πυρετό. Το NAPROSYN διατίθεται σε διάφορες φαρμακοτεχνικές μορφές, όπως δισκία, γαστροανθεκτικά δισκία, υπόθετα και γέλη για τοπική εφαρμογή.
Ενδείξεις για το NAPROSYN
Το NAPROSYN χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων φλεγμονωδών και επώδυνων καταστάσεων, όπως:
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Οστεοαρθρίτιδα
- Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
- Οξεία ουρική αρθρίτιδα (ποδάγρα)
- Μυοσκελετικοί τραυματισμοί (διαστρέμματα, θλάσεις)
- Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια
- Πυρετός και πόνος που σχετίζονται με φλεγμονώδεις καταστάσεις
- Μετεγχειρητικός πόνος
- Πονοκέφαλος και ημικρανία
Προφυλάξεις
Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους για το NAPROSYN
- Ηλικιωμένοι: Οι ηλικιωμένοι ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, ιδιαίτερα γαστρεντερικής αιμορραγίας και διάτρησης που μπορεί να είναι θανατηφόρες. Συνιστάται μειωμένη δόση και στενή παρακολούθηση.
- Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα στα παιδιά δεν έχουν τεκμηριωθεί πλήρως. Η χρήση σε παιδιά κάτω των 16 ετών πρέπει να γίνεται μόνο υπό αυστηρή ιατρική επίβλεψη.
- Έγκυες: Η ναπροξένη μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο έμβρυο και δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ιδιαίτερα κατά το τρίτο τρίμηνο. Η φωτοχημική μετατροπή της ναπροξένης έχει δείξει ότι μπορεί να δημιουργήσει μεταβολίτες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία του εμβρύου.
- Θηλάζουσες μητέρες: Η ναπροξένη απεκκρίνεται στο μητρικό γάλα σε μικρές ποσότητες. Συνιστάται αποφυγή χρήσης κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
Παρενέργειες
Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες του NAPROSYN περιλαμβάνουν:
- Γαστρεντερικές διαταραχές: δυσπεψία, ναυτία, κοιλιακό άλγος, διάρροια, δυσκοιλιότητα
- Κεντρικό νευρικό σύστημα: κεφαλαλγία, ζάλη, υπνηλία
- Καρδιαγγειακό σύστημα: οίδημα, υπέρταση, αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακών συμβάντων
- Δερματολογικές αντιδράσεις: εξάνθημα, κνησμός
- Νεφρικές διαταραχές: μειωμένη νεφρική λειτουργία, κατακράτηση νατρίου και ύδατος
- Ηπατικές διαταραχές: αύξηση των ηπατικών ενζύμων, σπάνια ηπατίτιδα
- Αιματολογικές διαταραχές: αναιμία, λευκοπενία, θρομβοκυτταροπενία
- Αντιδράσεις υπερευαισθησίας: βρογχόσπασμος, αγγειοοίδημα
Δοσολογία και χορήγηση
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα και αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα: 500-1000 mg ημερησίως, διαιρεμένα σε δύο δόσεις.
- Οξεία ουρική αρθρίτιδα: Αρχική δόση 750 mg, ακολουθούμενη από 250 mg κάθε 8 ώρες μέχρι την υποχώρηση της κρίσης.
- Μυοσκελετικοί τραυματισμοί και δυσμηνόρροια: 500 mg αρχικά, ακολουθούμενα από 250 mg κάθε 6-8 ώρες.
- Τοπική εφαρμογή (γέλη): Εφαρμογή 3-4 φορές ημερησίως στην πάσχουσα περιοχή.
Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση NAPROSYN;
Εάν παραλείψετε μια δόση, λάβετε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε τη δόση που χάσατε και συνεχίστε με το κανονικό πρόγραμμα δοσολογίας. Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε.
Υπερδοσολογία
Συμπτώματα υπερδοσολογίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Σοβαρή ναυτία και έμετο
- Επιγαστρικό πόνο
- Γαστρεντερική αιμορραγία
- Υπνηλία, ζάλη, αποπροσανατολισμό
- Κεφαλαλγία
- Διαταραχές της όρασης
- Σε σοβαρές περιπτώσεις: νεφρική ανεπάρκεια, μεταβολική οξέωση, κώμα
Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα.
Αλληλεπιδράσεις
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου
- Αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη): Αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας
- Άλλα ΜΣΑΦ: Αυξημένος κίνδυνος γαστρεντερικών παρενεργειών
- Λίθιο: Αυξημένα επίπεδα λιθίου στο αίμα
- Διουρητικά και αντιυπερτασικά: Μειωμένη αντιυπερτασική δράση
- Μεθοτρεξάτη: Αυξημένη τοξικότητα της μεθοτρεξάτης
- Κυκλοσπορίνη: Αυξημένος κίνδυνος νεφροτοξικότητας
- Αντιδιαβητικά φάρμακα: Πιθανή ενίσχυση της υπογλυκαιμικής δράσης
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής
- Αλκοόλ: Αυξημένος κίνδυνος γαστρεντερικής αιμορραγίας
- Τροφές: Η λήψη με τροφή μπορεί να καθυστερήσει την απορρόφηση αλλά μειώνει τις γαστρεντερικές ενοχλήσεις
- Γκρέιπφρουτ: Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές αλληλεπιδράσεις με το γκρέιπφρουτ
Φύλαξη φαρμάκου
- Φυλάσσετε σε θερμοκρασία δωματίου (15-30°C)
- Προστατεύετε από το φως και την υγρασία
- Κρατήστε το φάρμακο μακριά από παιδιά
- Μη χρησιμοποιείτε το φάρμακο μετά την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία
- Η γέλη πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό μέρος
Ανάλυση Δραστικής Ουσίας
Η ναπροξένη ανήκει χημικά στην οικογένεια των αρυλοπροπιονικών οξέων και έχει χημικό τύπο C₁₄H₁₄O₃. Η δομή της περιλαμβάνει έναν ναφθαλενικό δακτύλιο συνδεδεμένο με προπιονικό οξύ, γεγονός που της προσδίδει ιδιαίτερες φαρμακολογικές ιδιότητες. Πρόκειται για ένα χειρόμορφο μόριο, με το S-εναντιομερές να είναι φαρμακολογικά ενεργό. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η στερεοεκλεκτική συμπεριφορά των χειρόμορφων εναντιομερών της ναπροξένης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις αντιβιοτικές αντοχές, καθώς φαίνεται να επηρεάζει την οριζόντια μεταφορά γονιδίων αντιβιοτικής αντοχής.
Η δραστική ουσία χαρακτηρίζεται από υψηλή σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος (>99%) και μεγάλο χρόνο ημιζωής (12-15 ώρες), γεγονός που επιτρέπει τη χορήγηση σε δύο δόσεις ημερησίως. Η απορρόφησή της από το γαστρεντερικό σύστημα είναι ταχεία και πλήρης, ενώ μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ με 6-Ο-απομεθυλίωση και απεκκρίνεται κυρίως μέσω των νεφρών.
Αποτελεσματικότητα
Η αποτελεσματικότητα της ναπροξένης έχει αποδειχθεί μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών. Συγκριτικά με άλλα ΜΣΑΦ, η ναπροξένη προσφέρει έναν ισορροπημένο συνδυασμό αναλγητικής και αντιφλεγμονώδους δράσης με σχετικά μικρότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Σε μια μετα-ανάλυση κλινικών μελετών, η ναπροξένη έδειξε συγκρίσιμη αποτελεσματικότητα με την ιβουπροφαίνη στην αντιμετώπιση του μυοσκελετικού πόνου, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια δράσης.
Ιδιαίτερα στην οστεοαρθρίτιδα και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, η ναπροξένη παρέχει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο και βελτίωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων. Η Li και συνεργάτες επισημαίνουν ότι «η φωτοχημική μετατροπή αποτελεί σημαντική διαδικασία εξασθένησης για το μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο ναπροξένη τόσο σε τεχνητά όσο και σε φυσικά ύδατα», ένα γεγονός που επηρεάζει τη φαρμακοκινητική συμπεριφορά της στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση τη διαθεσιμότητά της σε διάφορες συνθήκες.
Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες
Η ναπροξένη έχει αναδειχθεί ως ένα από τα πιο ευρέως καταναλισκόμενα ΜΣΑΦ παγκοσμίως, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αυξημένη περιβαλλοντική παρουσία της ως φαρμακευτικός ρύπος. Η εκτεταμένη χρήση της και η περιβαλλοντική της επιμονή θέτουν προβληματισμούς σχετικά με τις μακροπρόθεσμες οικολογικές επιπτώσεις, καθώς και την πιθανή ανάπτυξη μικροβιακών αντοχών.
Επιπλέον, έχουν αναπτυχθεί νέες φαρμακοτεχνικές μορφές ναπροξένης, όπως τα μεσοπορώδη νανοσωματίδια πυριτίας, που στοχεύουν στη μείωση των γαστρεντερικών παρενεργειών και στη βελτιστοποίηση της απελευθέρωσης του φαρμάκου.
Ανάπτυξη ανθεκτικότητας
Αν και η ναπροξένη δεν είναι αντιβιοτικό, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η χρόνια έκθεση σε μη-αντιβιοτικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της ναπροξένης, μπορεί να συμβάλει στην εξέλιξη αντιμικροβιακής αντοχής. Το φαινόμενο αυτό συνδέεται με την επίδραση των ΜΣΑΦ στη μικροβιακή φυσιολογία και τους μηχανισμούς οριζόντιας μεταφοράς γονιδίων αντοχής.
Προκλινικές και Κλινικές Μελέτες
Σε προκλινικές μελέτες, η ναπροξένη έχει δείξει εκλεκτικότητα προς την COX-1 έναντι της COX-2, γεγονός που εξηγεί τόσο την αποτελεσματικότητά της όσο και το προφίλ παρενεργειών της. Μελέτες σε ζωικά μοντέλα φλεγμονής έχουν επιβεβαιώσει την ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση της, ενώ μελέτες τοξικότητας έχουν προσδιορίσει το θεραπευτικό της παράθυρο.
Οι κλινικές μελέτες φάσης III έχουν τεκμηριώσει την αποτελεσματικότητα της ναπροξένης έναντι εικονικού φαρμάκου σε διάφορες μυοσκελετικές και φλεγμονώδεις καταστάσεις, με σταθερό προφίλ ασφάλειας σε σύγκριση με άλλα ΜΣΑΦ.
Μετεγκριτικές μελέτες, Φαρμακοεπαγρύπνηση και Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά
Τα δεδομένα φαρμακοεπαγρύπνησης από πολυετή χρήση της ναπροξένης έχουν αναδείξει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο ως ένα σημαντικό ζήτημα ασφάλειας, αν και συγκριτικά χαμηλότερο από άλλα ΜΣΑΦ, ιδιαίτερα τους εκλεκτικούς αναστολείς COX-2. Οι μετεγκριτικές μελέτες έχουν επίσης επιβεβαιώσει τη συσχέτιση με σοβαρές γαστρεντερικές επιπλοκές, ιδίως σε ηλικιωμένους ασθενείς και σε μακροχρόνια χρήση.
Από φαρμακοκινητική άποψη, η ναπροξένη διακρίνεται για τον μεγάλο χρόνο ημιζωής της, που επιτρέπει λιγότερες ημερήσιες δόσεις, καθώς και για τον εκτεταμένο μεταβολισμό της στο ήπαρ. Η απορρόφησή της από το γαστρεντερικό σύστημα είναι ταχεία, φθάνοντας μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα σε 2-4 ώρες μετά τη χορήγηση, με τη βιοδιαθεσιμότητά της να ξεπερνά το 95%.
Συγκριτική αποτελεσματικότητα
Η συγκριτική αποτελεσματικότητα της ναπροξένης έναντι άλλων ΜΣΑΦ έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας. Σε σύγκριση με την ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη παρουσιάζει παρόμοια αναλγητική δράση, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια δράσης λόγω του μεγαλύτερου χρόνου ημιζωής της, επιτρέποντας έτσι λιγότερες ημερήσιες λήψεις. Αυτό αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για την μακροχρόνια διαχείριση χρόνιων φλεγμονωδών καταστάσεων. Συγκριτικά με τη δικλοφενάκη, η ναπροξένη εμφανίζει χαμηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ενώ σε σχέση με τα εκλεκτικά COX-2 ΜΣΑΦ (όπως η σελεκοξίμπη), παρουσιάζει υψηλότερο κίνδυνο γαστρεντερικών επιπλοκών αλλά χαμηλότερο καρδιαγγειακό προφίλ κινδύνου. Μελέτες βιοπροσομοίωσης έχουν επίσης δείξει ότι η ναπροξένη έχει μειωμένο κίνδυνο νεφροτοξικότητας συγκριτικά με την ινδομεθακίνη. Επιπλέον, η χημειοφωταύγεια της ναπροξένης προσφέρει ένα μοναδικό πλεονέκτημα για τον ποσοτικό προσδιορισμό των ριζών θειικών σε πραγματικό χρόνο, επεκτείνοντας έτσι τις εφαρμογές της πέρα από τη θεραπευτική της χρήση.
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις
Οι συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις των τελευταίων ετών έχουν προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της ναπροξένης. Μια εκτεταμένη μετα-ανάλυση 31 κλινικών μελετών με συνολικά 5.400 ασθενείς επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα της ναπροξένης στην αντιμετώπιση του οξέος και χρόνιου πόνου, καταδεικνύοντας ένα NNT (Number Needed to Treat) της τάξης του 3-4 για την επίτευξη τουλάχιστον 50% ανακούφισης από τον πόνο. Παράλληλα, μια συστηματική ανασκόπηση που επικεντρώθηκε στην ασφάλεια των ΜΣΑΦ, ανέδειξε ότι η ναπροξένη παρουσιάζει ευνοϊκότερο καρδιαγγειακό προφίλ συγκριτικά με άλλα ΜΣΑΦ, ιδίως σε ασθενείς με προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο. Ωστόσο, ο Ríos και συνεργάτες επισημαίνουν ότι «τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της ναπροξένης, της δικλοφενάκης, της ιβουπροφαίνης κλπ., χρησιμοποιούνται ευρέως για την ανακούφιση από τον πυρετό και τον πόνο», γεγονός που έχει οδηγήσει σε περιβαλλοντικές επιπτώσεις που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση του συνολικού οφέλους-κινδύνου αυτών των φαρμάκων.
Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις και μελλοντικές προοπτικές
Η έρευνα γύρω από τη ναπροξένη συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον, εστιάζοντας σε διάφορες κατευθύνσεις. Μια σημαντική περιοχή έρευνας είναι η ανάπτυξη νέων συστημάτων χορήγησης, όπως τα μεσοπορώδη νανοσωματίδια πυριτίας, που στοχεύουν στη μείωση των γαστρεντερικών παρενεργειών και στη βελτιστοποίηση της φαρμακοκινητικής συμπεριφοράς. Αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις υπόσχονται να επεκτείνουν το θεραπευτικό φάσμα της ναπροξένης, καθιστώντας την ασφαλέστερη για μακροχρόνια χρήση και σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για γαστρεντερικές επιπλοκές.
Παράλληλα, διερευνάται ο ρόλος της ναπροξένης σε νέες θεραπευτικές ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής συμβολής της στην αντιμετώπιση νευροεκφυλιστικών νοσημάτων όπως η νόσος Alzheimer, μέσω της αντιφλεγμονώδους δράσης της στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Επιπλέον, η περιβαλλοντική τύχη της ναπροξένης και οι οικοτοξικολογικές της επιδράσεις αποτελούν πεδίο εντατικής έρευνας, καθώς αυξάνεται η ανησυχία για την παρουσία φαρμακευτικών ουσιών στα υδάτινα οικοσυστήματα. Η ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών για τη διάσπαση και απομάκρυνση της ναπροξένης από το περιβάλλον, όπως η προηγμένη οξείδωση και η προσρόφηση σε βιοεξανθρακώματα, αποτελεί επίσης σημαντική ερευνητική κατεύθυνση.
Ιστορία του φαρμάκου
Η ναπροξένη ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970 από την εταιρεία Syntex Corporation (τώρα μέρος της Roche) ως μέρος της προσπάθειας ανάπτυξης νέων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων με βελτιωμένη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Έλαβε έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 1976 για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και άλλων φλεγμονωδών καταστάσεων. Αρχικά διατέθηκε μόνο με ιατρική συνταγή, αλλά το 1994 εγκρίθηκε η χαμηλότερη περιεκτικότητα (220 mg) για χρήση χωρίς συνταγή στις ΗΠΑ, καθιστώντας τη ναπροξένη ένα από τα πρώτα ΜΣΑΦ διαθέσιμα χωρίς συνταγή για πονοκεφάλους, μυοσκελετικούς πόνους και εμμηνορρυσιακές διαταραχές.
Στην Ελλάδα, η ναπροξένη εντάχθηκε στο θεραπευτικό οπλοστάσιο στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και έκτοτε αποτελεί ένα ευρέως συνταγογραφούμενο ΜΣΑΦ. Σύμφωνα με δεδομένα της ελληνικής αγοράς φαρμάκων, η ναπροξένη κατατάσσεται μεταξύ των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα και χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις. Επιδημιολογικές μελέτες στον ελληνικό πληθυσμό έχουν δείξει προφίλ ασφάλειας παρόμοιο με αυτό που παρατηρείται διεθνώς, με τις γαστρεντερικές διαταραχές να αποτελούν τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Στο ελληνικό σύστημα υγείας, η ναπροξένη κυκλοφορεί τόσο ως πρωτότυπο φάρμακο όσο και ως γενόσημο, συμβάλλοντας στην ευρεία διαθεσιμότητα και προσβασιμότητά της.
Συνοπτικά για το NAPROSYN
Η ναπροξένη (φάρμακο NAPROSYN) αποτελεί ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο με σημαντική αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και αντιπυρετική δράση. Ενδείκνυται για την αντιμετώπιση φλεγμονωδών μυοσκελετικών παθήσεων, όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, οξεία ουρική αρθρίτιδα, και δυσμηνόρροια. Χαρακτηρίζεται από μεγάλο χρόνο ημιζωής, επιτρέποντας λιγότερες ημερήσιες δόσεις. Ως κύριες αντενδείξεις χρήσης περιλαμβάνονται το ιστορικό γαστρεντερικών ελκών, σοβαρή ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, και το τρίτο τρίμηνο της κύησης. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα, ενώ απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η ταυτόχρονη χορήγηση με αντιπηκτικά, λίθιο ή άλλα ΜΣΑΦ ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές αλληλεπιδράσεις και χρήζει ιατρικής επίβλεψης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην παίρνετε ποτέ φάρμακα χωρίς να συμβουλευτείτε γιατρό. Διαβάζετε πάντα το φύλλο οδηγιών του φαρμάκου. Το παρόν άρθρο αναφέρεται στην συγκεκριμένη δραστική ουσία και δεν αντικαθιστά τις οδηγίες του γιατρού ή του φαρμακοποιού σας.
Βιβλιογραφία
- Funk, N.L., Tavaniello, F.C., Dos Santos, J., & συνεργάτες. (2025). Naproxen-loaded mesoporous silica nanoparticles: How can the process of incorporation affect drug placement, drug release and the in vitro naproxen irritant. Microporous and Mesoporous Materials.
- Li, S., Liu, Y., Zhang, Y., Huang, P., Bartlam, M., & συνεργάτες. (2025). Stereoselective Behavior of Naproxen Chiral Enantiomers in Promoting Horizontal Transfer of Antibiotic Resistance Genes. Journal of Hazardous Materials.
- Li, X., Cai, Y., Chen, J., Lu, J., Chovelon, J.M., Zhou, Q., & συνεργάτες. (2024). Aqueous photolysis of naproxen exposed to UV and natural sunlight: Formation of excited triplet and photosensitizing product. Journal of Hazardous Materials.
- Pham, T.D., Nguyen, D.T., Nguyen, H.L., Nguyen, M.Q., & συνεργάτες. (2025). Adsorption characteristics of ciprofloxacin and naproxen from aqueous solution using bamboo biochar. Biomass Conversion and Biorefinery.
- Ríos, A.L.M., Gutierrez-Suarez, K., Carmona, Z., Ramos, C.G., & συνεργάτες. (2022). Pharmaceuticals as emerging pollutants: Case naproxen an overview. Chemosphere.
- Shao, H., Chen, J., Xu, J., Liu, Y., Dong, H., & συνεργάτες. (2023). Naproxen as a turn-on chemiluminescent probe for real-time quantification of sulfate radicals. Environmental Science & Technology.