Μέχρι Πόσους Βαθμούς Φτάνει η Μυωπία;

Η μυωπία, μία από τις συχνότερες διαθλαστικές ανωμαλίες, αποτελεί σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας με αυξανόμενη επικράτηση παγκοσμίως. Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, το ανώτατο όριο μέχρι το οποίο μπορεί να φτάσει η μυωπία δεν είναι απόλυτα καθορισμένο, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας εμφάνισης, της γενετικής προδιάθεσης και των περιβαλλοντικών επιδράσεων. Η μυωπία μπορεί να κυμαίνεται από μικρού βαθμού (-0,50 έως -3,00 διοπτρίες), σε μεσαίου βαθμού (-3,25 έως -6,00 διοπτρίες), έως και σοβαρή ή υψηλή μυωπία (πάνω από -6,00 διοπτρίες). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η μυωπία μπορεί να ξεπεράσει τις -20,00 διοπτρίες, αν και τέτοιες ακραίες τιμές είναι σπάνιες. Ειδικά στις ασιατικές χώρες, τα ποσοστά υψηλής μυωπίας έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, με ορισμένες περιοχές να καταγράφουν επικράτηση μυωπίας που φτάνει το 90% στους νέους. Η κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την εξέλιξη της μυωπίας είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων που μπορούν να επιβραδύνουν ή να σταματήσουν την εξέλιξή της, ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους όπου ο ρυθμός προόδου της μυωπίας είναι υψηλότερος.

 

Κατηγοριοποίηση και όρια της μυωπίας

Πώς ορίζονται οι βαθμοί μυωπίας;

Η μυωπία, ως διαθλαστική ανωμαλία, κατηγοριοποιείται συνήθως σε τρία βασικά επίπεδα βάσει της σοβαρότητάς της. Η ταξινόμηση αυτή είναι κρίσιμη για την κατανόηση των πιθανών κινδύνων και των θεραπευτικών προσεγγίσεων που μπορεί να απαιτηθούν. Συγκεκριμένα, η μυωπία διακρίνεται σε:

1. Χαμηλή μυωπία: Περιλαμβάνει διαθλαστικά σφάλματα από -0,50 έως -3,00 διοπτρίες. Αυτός ο βαθμός συνήθως διορθώνεται εύκολα με γυαλιά ή φακούς επαφής και σπάνια συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές.
2. Μέτρια μυωπία: Κυμαίνεται από -3,25 έως -6,00 διοπτρίες. Άτομα με μέτρια μυωπία αντιμετωπίζουν σημαντική θόλωση της όρασης χωρίς διόρθωση και ενδέχεται να έχουν αυξημένο κίνδυνο για ορισμένες οφθαλμικές παθήσεις.
3. Υψηλή μυωπία: Ορίζεται ως μυωπία άνω των -6,00 διοπτριών. Σε αυτή την κατηγορία, ο κίνδυνος επιπλοκών αυξάνεται σημαντικά, με μια μετα-ανάλυση να δείχνει ότι ο κίνδυνος οφθαλμικών παθήσεων αυξάνεται σχεδόν εκθετικά με την αύξηση του βαθμού της μυωπίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ειδικοί αναγνωρίζουν επίσης την κατηγορία της παθολογικής μυωπίας, που συνήθως ξεπερνά τις -8,00 διοπτρίες και συνοδεύεται από δομικές αλλαγές στον οφθαλμό, όπως επιμήκυνση του βολβού και λέπτυνση του αμφιβληστροειδή.

Μέχρι πόσους βαθμούς φτάνει η μυωπία στην πράξη;

Στην κλινική πράξη, η μυωπία μπορεί να φτάσει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, με περιπτώσεις που υπερβαίνουν τις -20,00 διοπτρίες, αν και τέτοιες ακραίες τιμές είναι σπάνιες. Οι ανώτατες τιμές μυωπίας που έχουν καταγραφεί στη βιβλιογραφία κυμαίνονται μεταξύ -25,00 και -30,00 διοπτριών σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις.

Σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει θεωρητικό ανώτατο όριο για τη μυωπία, καθώς η διαθλαστική ανωμαλία εξαρτάται από την επιμήκυνση του οφθαλμικού βολβού και τις μεταβολές στον κερατοειδή. Ωστόσο, στην πράξη, οι φυσιολογικές ιδιότητες του οφθαλμού θέτουν περιορισμούς στο πόσο μπορεί να επιμηκυνθεί ο οφθαλμικός βολβός πριν αναπτυχθούν σοβαρές επιπλοκές που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μόνιμη απώλεια όρασης.

Όπως επισημαίνεται σε πρόσφατες έρευνες, η επικράτηση της υψηλής μυωπίας έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα σε χώρες της Ανατολικής Ασίας, όπου πλέον ποσοστά έως και 20% των νέων ενηλίκων παρουσιάζουν υψηλή μυωπία (>-6,00 διοπτρίες). Αυτή η αυξητική τάση αποτελεί σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία, καθώς οι υψηλότεροι βαθμοί μυωπίας συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, του γλαυκώματος, του καταρράκτη και της μυωπικής ωχροπάθειας.

 

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη της μυωπίας

Ηλικία και εξέλιξη της μυωπίας

Η ηλικία αποτελεί έναν από τους καθοριστικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη της μυωπίας. Σύμφωνα με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, η ηλικία κατά την οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά η μυωπία παίζει καθοριστικό ρόλο στο πόσο γρήγορα και σε ποιο βαθμό θα εξελιχθεί. Ο David Berkow και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι τα παιδιά ηλικίας 10 ετών ή μικρότερα παρουσίασαν περίπου διπλάσια εξέλιξη της μυωπίας (περίπου -2,27 διοπτρίες) σε διάστημα έξι ετών συγκριτικά με τα παιδιά άνω των 10 ετών (περίπου -1,13 διοπτρίες) (Berkow et al., 2025).

Αυτό το φαινόμενο εξηγείται από τη φυσιολογία της ανάπτυξης του οφθαλμού. Κατά την παιδική ηλικία, ο οφθαλμός βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης, και αυτή η ανάπτυξη επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της οπτικής διέγερσης. Όσο νωρίτερα εμφανίζεται η μυωπία, τόσο περισσότερο χρόνο έχει ο οφθαλμός να επιμηκυνθεί κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου ανάπτυξης.

Επιπλέον, είναι αξιοσημείωτο ότι ο ρυθμός εξέλιξης της μυωπίας δεν είναι σταθερός καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Συνήθως η μυωπία εξελίσσεται πιο γρήγορα κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και τείνει να σταθεροποιείται στην πρώιμη ενήλικη ζωή, συνήθως μεταξύ των ηλικιών 20-25 ετών. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε άτομα με υψηλή μυωπία, η εξέλιξη μπορεί να συνεχιστεί και κατά την ενήλικη ζωή, αν και με βραδύτερο ρυθμό.

Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες

Πέραν της ηλικίας, η εξέλιξη της μυωπίας επηρεάζεται σημαντικά από ένα πολύπλοκο πλέγμα γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι γενετικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς τα παιδιά με έναν ή και τους δύο γονείς μυωπικούς έχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν και τα ίδια μυωπία.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, ωστόσο, φαίνεται να έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα τις τελευταίες δεκαετίες, συμβάλλοντας στην παγκόσμια αύξηση της επικράτησης της μυωπίας. Μεταξύ αυτών των παραγόντων, η παρατεταμένη κοντινή εργασία, η αυξημένη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και ο περιορισμένος χρόνος σε εξωτερικούς χώρους έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης και εξέλιξης της μυωπίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η έκθεση σε φυσικό φως φαίνεται να ασκεί προστατευτική δράση έναντι της μυωπίας, πιθανώς μέσω της αύξησης των επιπέδων ντοπαμίνης στον αμφιβληστροειδή, η οποία με τη σειρά της αναστέλλει την αξονική επιμήκυνση του οφθαλμού. Αυτή η προστατευτική επίδραση λειτουργεί ανεξάρτητα από τη γενετική προδιάθεση, υποδεικνύοντας ότι ακόμη και άτομα με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό μυωπίας μπορούν να επωφεληθούν από περιβαλλοντικές παρεμβάσεις.

 

Επιπλοκές της υψηλής μυωπίας

Αυξημένος κίνδυνος οφθαλμικών παθήσεων

Η υψηλή μυωπία δεν αποτελεί απλώς μια διαθλαστική ανωμαλία που διορθώνεται με γυαλιά ή φακούς επαφής, αλλά ένα σύνθετο κλινικό σύνδρομο που συχνά συνοδεύεται από σημαντικές παθολογικές αλλαγές στον οφθαλμό. Καθώς η μυωπία εξελίσσεται και φτάνει σε υψηλότερους βαθμούς, ο κίνδυνος ανάπτυξης επιπλοκών αυξάνεται σημαντικά, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη υγεία των οφθαλμών.

Μεταξύ των πιο συχνών επιπλοκών της υψηλής μυωπίας περιλαμβάνονται:

1. Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Η υπερβολική επιμήκυνση του οφθαλμικού βολβού στην υψηλή μυωπία προκαλεί λέπτυνση του αμφιβληστροειδούς, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο για ρήξεις και αποκόλληση. Ο κίνδυνος αυτός είναι 10 έως 15 φορές υψηλότερος σε άτομα με υψηλή μυωπία σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.
2. Μυωπική ωχροπάθεια: Πρόκειται για εκφυλιστικές αλλαγές στην ωχρά κηλίδα, την περιοχή του αμφιβληστροειδούς που είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση. Η μυωπική ωχροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική απώλεια της κεντρικής όρασης και αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες μη αναστρέψιμης τύφλωσης σε άτομα με υψηλή μυωπία.
3. Γλαύκωμα: Η υψηλή μυωπία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος ανοιχτής γωνίας, μιας κατάστασης που χαρακτηρίζεται από βλάβη του οπτικού νεύρου λόγω αυξημένης ενδοφθάλμιας πίεσης.
4. Πρώιμος καταρράκτης: Άτομα με υψηλή μυωπία τείνουν να αναπτύσσουν καταρράκτη σε νεότερη ηλικία συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό.

Πώς συνδέεται ο βαθμός μυωπίας με τον κίνδυνο επιπλοκών;

Η σχέση μεταξύ του βαθμού μυωπίας και του κινδύνου επιπλοκών ακολουθεί μια δοσο-εξαρτώμενη καμπύλη. Με άλλα λόγια, όσο υψηλότερος είναι ο βαθμός της μυωπίας, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος επιπλοκών. Αυτή η σχέση είναι ιδιαίτερα εμφανής για μυωπικά σφάλματα που υπερβαίνουν τις -6,00 διοπτρίες.

Για παράδειγμα, τα άτομα με μυωπία άνω των -8,00 διοπτριών έχουν περίπου 60 φορές υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης μυωπικής ωχροπάθειας σε σύγκριση με εκείνους που έχουν χαμηλότερη μυωπία. Παρομοίως, ο κίνδυνος αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς αυξάνεται εκθετικά με κάθε διοπτρία πάνω από τις -6,00.

Αυτή η σχέση υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης για τον έλεγχο της εξέλιξης της μυωπίας, ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους που διατρέχουν κίνδυνο ανάπτυξης υψηλής μυωπίας. Η επιβράδυνση ή η σταθεροποίηση της εξέλιξης της μυωπίας σε μικρότερες ηλικίες μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών στην ενήλικη ζωή, βελτιώνοντας τη μακροπρόθεσμη οφθαλμική υγεία και την ποιότητα ζωής.

 

Σύγχρονες μέθοδοι ελέγχου της μυωπίας

Οπτικές παρεμβάσεις για επιβράδυνση της εξέλιξης

Η ραγδαία αύξηση της επικράτησης της μυωπίας παγκοσμίως έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων οπτικών παρεμβάσεων που στοχεύουν στον έλεγχο της εξέλιξής της. Οι σύγχρονες αυτές μέθοδοι βασίζονται στην κατανόηση των οπτικών ερεθισμάτων που επηρεάζουν την ανάπτυξη του οφθαλμού και έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στην επιβράδυνση της προόδου της μυωπίας.

Μεταξύ των πιο υποσχόμενων οπτικών παρεμβάσεων συγκαταλέγονται:

1. Φακοί πολυεστιακοί και διπλοεστιακοί: Αυτοί οι φακοί παρέχουν διαφορετική διοπτρική ισχύ για την κοντινή και τη μακρινή όραση, μειώνοντας έτσι την υπερμετρωπική θόλωση στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς, η οποία θεωρείται ότι συμβάλλει στην εξέλιξη της μυωπίας.
2. Φακοί επαφής πολυεστιακοί: Παρόμοια με τα πολυεστιακά γυαλιά, οι φακοί επαφής πολυεστιακοί ή με περιφερική μυωπική θόλωση έχουν σχεδιαστεί ώστε να μειώνουν την υπερμετρωπική θόλωση στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς, επιβραδύνοντας έτσι την επιμήκυνση του οφθαλμικού βολβού.
3. Ορθοκερατολογία: Πρόκειται για μια τεχνική που χρησιμοποιεί ειδικούς φακούς επαφής που φοριούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας και προσωρινά αναδιαμορφώνουν τον κερατοειδή, παρέχοντας καλή όραση κατά τη διάρκεια της ημέρας χωρίς τη χρήση γυαλιών ή φακών επαφής. Έρευνες έχουν δείξει ότι η ορθοκερατολογία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της μυωπίας κατά περίπου 50%.
4. Ειδικοί φακοί γυαλιών με σχεδιασμό για έλεγχο της μυωπίας: Πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογία των οφθαλμικών φακών έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη εξειδικευμένων φακών γυαλιών που ενσωματώνουν ζώνες με διαφορετική διοπτρική ισχύ ή χαρακτηριστικά ασφαιρικότητας που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της μυωπίας.

Φαρμακευτικές παρεμβάσεις και αποτελεσματικότητα

Παράλληλα με τις οπτικές παρεμβάσεις, έχουν αναπτυχθεί και φαρμακευτικές προσεγγίσεις για τον έλεγχο της μυωπίας. Η πλέον μελετημένη και αποτελεσματική φαρμακευτική παρέμβαση είναι η χρήση της ατροπίνης, ενός αντιχολινεργικού παράγοντα που χορηγείται τοπικά στον οφθαλμό σε μορφή κολλυρίου.

Η ατροπίνη, ιδιαίτερα σε χαμηλές συγκεντρώσεις (0,01%, 0,025%, 0,05%), έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας, με μικρές ή καθόλου ανεπιθύμητες ενέργειες όπως η φωτοφοβία ή οι δυσκολίες στην κοντινή όραση που παρατηρούνται με υψηλότερες συγκεντρώσεις.

Η αποτελεσματικότητα των διαφόρων μεθόδων ελέγχου της μυωπίας ποικίλλει, αλλά γενικά μπορούν να επιτύχουν επιβράδυνση της εξέλιξης κατά περίπου 30-60%. Αυτό μπορεί να φαίνεται μέτριο, αλλά ακόμη και μια μείωση 1 διοπτρίας στην τελική μυωπία μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται εκθετικά με κάθε επιπλέον διοπτρία μυωπίας.

Η επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου ελέγχου της μυωπίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του ατόμου, ο βαθμός της μυωπίας, ο ρυθμός εξέλιξής της, ο τρόπος ζωής και οι προτιμήσεις. Συχνά, συνδυασμός μεθόδων, όπως η ταυτόχρονη χρήση ατροπίνης και ειδικών φακών επαφής, μπορεί να προσφέρει βέλτιστα αποτελέσματα στην επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας.

 

Συμπεράσματα και προοπτικές

Η κατανόηση των ορίων και των μηχανισμών εξέλιξης της μυωπίας έχει θεμελιώδη σημασία τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση αυτής της διαθλαστικής ανωμαλίας που αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Το ερώτημα “μέχρι πόσους βαθμούς φτάνει η μυωπία” δεν είναι μόνο κλινικό αλλά και φιλοσοφικό, καθώς αφορά την αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικής προδιάθεσης, περιβαλλοντικών επιδράσεων και του σύγχρονου τρόπου ζωής.

Η μυωπία, ως φαινόμενο, αντικατοπτρίζει την προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου οφθαλμού απέναντι στις εξελισσόμενες απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Ωστόσο, η ραγδαία αύξηση της επικράτησής της τις τελευταίες δεκαετίες υποδηλώνει ότι οι σύγχρονες συνθήκες ζωής έχουν ξεπεράσει την ικανότητα του οφθαλμού να προσαρμοστεί με έναν τρόπο που διατηρεί τη βέλτιστη οπτική λειτουργία.

Η επιστημονική κοινότητα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την ανάπτυξη και εξέλιξη της μυωπίας, καθώς και στην ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών για τον έλεγχό της. Η έρευνα συνεχίζει να εμβαθύνει στους μοριακούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν την αξονική επιμήκυνση του οφθαλμού και υπόσχεται να οδηγήσει σε ακόμη πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι, αν και η μυωπία μπορεί θεωρητικά να φτάσει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, ο βιολογικός στόχος δεν είναι να θέσουμε ένα αυθαίρετο ανώτατο όριο, αλλά να παρέμβουμε έγκαιρα ώστε να αποτρέψουμε την εξέλιξή της σε βαθμούς που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Κάθε διοπτρία που εξοικονομείται μέσω αποτελεσματικών στρατηγικών ελέγχου της μυωπίας αντιπροσωπεύει μια σημαντική μείωση του κινδύνου για σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις.

Η αντιμετώπιση της επιδημίας της μυωπίας απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει τόσο κλινικές παρεμβάσεις όσο και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η ενθάρρυνση των υπαίθριων δραστηριοτήτων, η διαχείριση του χρόνου μπροστά στις οθόνες, ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος και η έγκαιρη εφαρμογή στρατηγικών ελέγχου της μυωπίας αποτελούν θεμελιώδεις πυλώνες για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης.

Καθώς η τεχνολογία και η επιστήμη συνεχίζουν να εξελίσσονται, είναι εφικτό να οραματιστούμε ένα μέλλον όπου η μυωπία δεν θα αποτελεί πλέον απειλή για την οπτική υγεία. Μέχρι τότε, η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα όρια της μυωπίας και τους παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξή της παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας πρόκλησης.

 

Κατανοώντας μέχρι πόσους βαθμούς φτάνει η μυωπία με υπευθυνότητα

Στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε μέχρι πόσους βαθμούς φτάνει η μυωπία, οφείλουμε να τονίσουμε τη σημασία της εξατομικευμένης ιατρικής προσέγγισης. Κάθε περίπτωση μυωπίας είναι μοναδική και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο έχουν αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την εξειδικευμένη γνώμη ενός οφθαλμιάτρου ή οπτομέτρη. Είναι απαραίτητο να συμβουλευόμαστε πάντα τον γιατρό μας για οποιοδήποτε θέμα αφορά την οφθαλμική μας υγεία και να μη βασιζόμαστε σε πληροφορίες από το διαδίκτυο, την τηλεόραση ή άλλες μη ιατρικές πηγές. Η αυτοδιάγνωση και η αυτοθεραπεία μπορούν να αποβούν επικίνδυνες, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για καταστάσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν μόνιμα την όρασή μας.

 

Βιβλιογραφία

1. Atchison D.A., Charman W.N. Optics of spectacle lenses intended to treat myopia progression. Optometry and Vision Science, 2024.
2. Berkow D., Dunne M., Logan N.S., Anderson S.J. Exemplifying practice-based research: the influence of age on myopia progression. Clinical and Experimental Optometry, 2025.
3. Berntsen D.A., Tićak A., Orr D.J., Giannoni A.G. Axial growth and myopia progression after discontinuing soft multifocal contact lens wear. JAMA Ophthalmology, 2025.
4. Brennan N.A., Cheng X. Adult Myopia Progression. Ophthalmology & Visual Science, 2024.
5. Eppenberger L.S., Grzybowski A., Schmetterer L. Myopia control: are we ready for an evidence based approach? Ophthalmology and Therapy, 2024.
6. Ha A., Kim C.Y., Shim S.R., Chang I.B., Kim Y.K. Degree of myopia and glaucoma risk: a dose-response meta-analysis. American Journal of Ophthalmology, 2022.
7. Laan D., Tan E.T.C., in het Veld P.I.H., Jellema H.M. Myopia progression in children during home confinement in the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Journal of Optometry, 2024.
8. Lee S.H., Tsai P.C., Chiu Y.C., Wang J.H. Impact of orthokeratology and low‐dose atropine on corneal biomechanics and myopia progression in children. Ophthalmic and Physiological Optics, 2025.
9. Li X., Ma W., Song Y., Yap M., Liu L. Comparison of Myopic Progression and Quality of Life Wearing Either DIMs Lenses or Single‐Vision Myopia Correcting Spectacles. Journal of Ophthalmology, 2025.
10. Lupon M., Nolla C., Cardona G. New designs of spectacle lenses for the control of myopia progression: A scoping review. Journal of Clinical Medicine, 2024.
11. Moore M., Lingham G., Flitcroft D.I. Myopia progression patterns among paediatric patients in a clinical setting. Ophthalmic and Physiological Optics, 2024.
12. Moore M., Lingham G., Flitcroft D.I., Loughman J. Patterns of Myopia Progression in European Adults. Ophthalmology Science, 2025.
13. National Academies of Sciences Onset and Progression of Myopia. Myopia: Causes and Control, 2024.
14. Tibrewal S. Commentary on: A growing concern: Addressing rapid myopia progression in children. Indian Journal of Ophthalmology, 2025.
15. Yang J., Xiang Q., Fu Z. Phloretin moderated myopia progression by inhibiting hypoxia and NLRP3 activation in mice based on medical thermography testing. Thermal Science and Engineering Progress, 2025.