Περιεχόμενα
Πληροφορίες για το Dabigatran
Το Dabigatran είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την πρόληψη και θεραπεία θρομβοεμβολικών διαταραχών, όπως η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή. Το ενεργό συστατικό του είναι η ετεξιλική δαμπιγκατράνη, ένας άμεσος αναστολέας της θρομβίνης. Άλλα φάρμακα που περιέχουν την ίδια δραστική ουσία και κυκλοφορούν σε διάφορες χώρες είναι το Pradaxa, το Pradaxar, το Prazaxa κ.α. Στο παρόν άρθρο αναλύουμε τη δραστική ουσία ετεξιλική δαμπιγκατράνη, την οποία συναντάμε σε πολλά φάρμακα παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου και του Dabigatran. Ωστόσο, κάθε εμπορικό σκεύασμα μπορεί να έχει διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κατασκευαστή, επομένως ο χρήστης πρέπει να διαβάζει προσεκτικά το φύλλο οδηγιών χρήσης που εγκλείεται στη συσκευασία και να ακολουθεί τις οδηγίες του φαρμακοποιού.
:Μηχανισμός δράσης: Η ετεξιλική δαμπιγκατράνη είναι ένα προφάρμακο που μετατρέπεται στο ενεργό συστατικό δαμπιγκατράνη, η οποία δρα ως άμεσος αναστολέας της θρομβίνης, αναστέλλοντας έτσι τον σχηματισμό θρόμβων. :Χημική δομή: Η ετεξιλική δαμπιγκατράνη είναι ένα μικρομοριακό προφάρμακο με χημικό τύπο C34H41N7O5. :Θεραπευτική κατηγορία: Αντιπηκτικό φάρμακο, άμεσος αναστολέας της θρομβίνης.
Το Dabigatran αναπτύχθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία Boehringer Ingelheim και εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 2008 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο παρόν άρθρο θα αναλυθούν πληροφορίες από επιστημονικές μελέτες και ιατρικά περιοδικά σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης σε διάφορες θεραπευτικές ενδείξεις.
Ανατομική/θεραπευτική/χημική (ATC) ταξινόμηση
- Κωδικός ATC: B01AE07
- Τίτλος: Dabigatran etexilate
- Κατηγοριοποίηση: B Αίμα και αιμοποιητικά όργανα → B01 Αντιθρομβωτικοί παράγοντες → B01A Αντιθρομβωτικοί παράγοντες → B01AE Άμεσοι αναστολείς θρομβίνης
Τρόποι και περιορισμοί διάθεσης
- Θετικός κατάλογος: Το Dabigatran περιλαμβάνεται στον θετικό κατάλογο συνταγογραφούμενων φαρμάκων στην Ελλάδα.
Οδηγίες Χρήσεως/Ενδείξεις για το Dabigatran
Το Dabigatran ενδείκνυται για:
- Πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου και συστηματικής εμβολής σε ενήλικες ασθενείς με μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή και έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου.
- Θεραπεία της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (ΕΒΦΘ) και της πνευμονικής εμβολής (ΠΕ), καθώς και πρόληψη της υποτροπιάζουσας ΕΒΦΘ και ΠΕ σε ενήλικες.
- Πρόληψη φλεβικών θρομβοεμβολικών επεισοδίων (ΦΘΕ) σε ενήλικες ασθενείς που υποβλήθηκαν σε εκλεκτική χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης ισχίου ή γόνατος.
Η δόση και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτώνται από την ένδειξη και τη νεφρική λειτουργία του ασθενούς. Το Dabigatran πρέπει να λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.
Παρενέργειες
Οι πιο συχνές παρενέργειες του Dabigatran περιλαμβάνουν:
- Αναιμία
- Αιμορραγία από τη μύτη, το στομάχι ή το έντερο
- Γαστρεντερικές διαταραχές (π.χ. δυσπεψία, ναυτία)
Σπάνιες παρενέργειες:
- Αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. εξάνθημα, κνησμός)
- Ηπατική δυσλειτουργία
Προειδοποιήσεις
- Ηλικιωμένοι ασθενείς: Οι ηλικιωμένοι ασθενείς ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αιμορραγίας. Απαιτείται προσαρμογή της δόσης βάσει της νεφρικής λειτουργίας.
- Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του Dabigatran σε παιδιά και εφήβους δεν έχουν ακόμη τεκμηριωθεί.
- Εγκυμοσύνη: Το Dabigatran δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που δεν χρησιμοποιούν αντισύλληψη.
Οι ασθενείς πρέπει να ακολουθούν πάντα τις οδηγίες του γιατρού και του φαρμακοποιού σχετικά με τη δοσολογία και τη διάρκεια της θεραπείας.
Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
Το Dabigatran αντενδείκνυται σε ασθενείς με:
- Σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία (CrCl < 30 mL/min)
- Ενεργό κλινικά σημαντική αιμορραγία
- Βλάβες ή παθήσεις που θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για μείζονα αιμορραγία
- Ταυτόχρονη θεραπεία με οποιαδήποτε άλλα αντιπηκτικά
Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας, όπως εκείνοι με:
- Συγγενείς ή επίκτητες διαταραχές πήξης
- Μη ελεγχόμενη σοβαρή αρτηριακή υπέρταση
- Ενεργό πεπτικό έλκος
Αλληλεπιδράσεις
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου:
- Αντιπηκτικά: Αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας
- Αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη): Αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ): Αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής:
- Η απορρόφηση του Dabigatran δεν επηρεάζεται από την τροφή, επομένως μπορεί να λαμβάνεται με ή χωρίς γεύματα.
Υπερδοσολογία
Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται στενά για σημεία αιμορραγίας ή αναιμίας. Η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με τη σοβαρότητα και την εντόπιση της αιμορραγίας. Μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο χορήγησης ενεργού άνθρακα για τη μείωση της απορρόφησης σε περίπτωση πρόσφατης πρόσληψης του Dabigatran.
Δοσολογία και χορήγηση
Η δόση του Dabigatran εξαρτάται από την ένδειξη και τη νεφρική λειτουργία του ασθενούς. Τυπικές δόσεις είναι:
- Πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου και συστηματικής εμβολής: 150 mg δύο φορές την ημέρα ή 110 mg δύο φορές την ημέρα για ασθενείς ≥ 80 ετών ή με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας.
- Θεραπεία ΕΒΦΘ/ΠΕ: 150 mg δύο φορές την ημέρα μετά από θεραπεία με παρεντερικό αντιπηκτικό για 5-10 ημέρες.
Εάν παραλείψετε μια δόση, πρέπει να την πάρετε αμέσως μόλις το θυμηθείτε εντός 6 ωρών από την προγραμματισμένη ώρα λήψης. Εάν έχουν περάσει περισσότερες από 6 ώρες, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με την επόμενη προγραμματισμένη δόση. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που ξεχάσατε.
Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες
Ανάπτυξη ανθεκτικότητας: Μέχρι στιγμής, δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ανάπτυξης ανθεκτικότητας στην ετεξιλική δαμπιγκατράνη (Dabigatran) κατά τη διάρκεια κλινικών μελετών ή στην κλινική πρακτική. Ωστόσο, απαιτείται συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του φαρμάκου με την πάροδο του χρόνου.
Προκλινικές και Κλινικές Μελέτες: Προκλινικές μελέτες έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης στην πρόληψη και τη θεραπεία θρομβοεμβολικών διαταραχών. Σε μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη κλινική δοκιμή φάσης 2b/3 που διεξήχθη από τους Halton et al., η ετεξιλική δαμπιγκατράνη αποδείχθηκε μη κατώτερη από τη βαρφαρίνη με προσαρμοσμένη δόση για τη θεραπεία της οξείας φλεβικής θρομβοεμβολής σε παιδιά (Halton et al.).
Μετεγκριτικές μελέτες: Μετά την έγκριση και την κυκλοφορία της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης, διεξάγονται μετεγκριτικές μελέτες για την περαιτέρω αξιολόγηση της μακροχρόνιας ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του φαρμάκου σε πραγματικές συνθήκες. Σε μια τέτοια μελέτη, οι Brandão et al. διαπίστωσαν ότι η ετεξιλική δαμπιγκατράνη είναι ασφαλής για τη δευτερογενή πρόληψη της φλεβικής θρομβοεμβολής σε παιδιά (Brandão et al.).
Φαρμακοεπαγρύπνηση: Η συνεχής παρακολούθηση της ασφάλειας της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης μετά την κυκλοφορία της στην αγορά είναι ζωτικής σημασίας για τον εντοπισμό τυχόν σπάνιων ή απροσδόκητων ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς ενθαρρύνονται να αναφέρουν οποιεσδήποτε ύποπτες ανεπιθύμητες ενέργειες στις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές.
Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά: Η ετεξιλική δαμπιγκατράνη είναι ένα προφάρμακο που απορροφάται ταχέως μετά από του στόματος χορήγηση και μετατρέπεται στην ενεργή μορφή, τη δαμπιγκατράνη, μέσω υδρόλυσης καταλυόμενης από εστεράση. Η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα της δαμπιγκατράνης μετά από του στόματος χορήγηση της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης είναι περίπου 6,5%. Η δαμπιγκατράνη έχει χαμηλή σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος (34-35%) και απεκκρίνεται κυρίως μέσω των νεφρών.
Στην τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή τους, οι Ferro et al. διαπίστωσαν ότι η ετεξιλική δαμπιγκατράνη ήταν ασφαλής και αποτελεσματική σε σύγκριση με τη βαρφαρίνη με προσαρμοσμένη δόση σε ασθενείς με θρόμβωση των εγκεφαλικών φλεβών. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν περαιτέρω τον ρόλο της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης ως θεραπευτικής επιλογής για διάφορες θρομβοεμβολικές διαταραχές.
Αποτελεσματικότητα
Η αποτελεσματικότητα της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης (Dabigatran) στην πρόληψη και τη θεραπεία θρομβοεμβολικών διαταραχών έχει αποδειχθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες. Σε μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη κλινική δοκιμή που διεξήχθη από τους Ferro et al., η ετεξιλική δαμπιγκατράνη επέδειξε παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη βαρφαρίνη με προσαρμοσμένη δόση στη θεραπεία ασθενών με θρόμβωση των εγκεφαλικών φλεβών, με ένα ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας.
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις: Πολλές συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης σε διάφορες ενδείξεις. Αυτές οι αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει τα οφέλη του φαρμάκου στην πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, στη θεραπεία και την πρόληψη της υποτροπής της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης και της πνευμονικής εμβολής, καθώς και στην πρόληψη φλεβικών θρομβοεμβολικών επεισοδίων μετά από ορθοπεδικές χειρουργικές επεμβάσεις.
Η αποτελεσματικότητα της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης στην πρόληψη της υποτροπιάζουσας φλεβικής θρομβοεμβολής σε παιδιατρικούς ασθενείς έχει επίσης αναφερθεί σε μια πρόσφατη μελέτη από τους Brandão et al., “Safety of dabigatran etexilate for the secondary prevention of venous thromboembolism in children”, υποστηρίζοντας τη χρήση του φαρμάκου σε αυτόν τον πληθυσμό.
Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις και μελλοντικές προοπτικές: Η τρέχουσα έρευνα επικεντρώνεται στη διερεύνηση του ρόλου της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης σε επιπρόσθετες θεραπευτικές ενδείξεις, καθώς και στη σύγκριση της αποτελεσματικότητάς της με άλλους αντιπηκτικούς παράγοντες. Επιπλέον, οι προσπάθειες επικεντρώνονται στον προσδιορισμό συγκεκριμένων υποομάδων ασθενών που ενδέχεται να επωφεληθούν περισσότερο από τη θεραπεία με ετεξιλική δαμπιγκατράνη.
Στο μέλλον, η εξατομικευμένη θεραπεία με βάση τα χαρακτηριστικά των ασθενών και τους βιοδείκτες μπορεί να βελτιστοποιήσει περαιτέρω την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης. Η συνεχιζόμενη έρευνα θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της θέσης της ετεξιλικής δαμπιγκατράνης στη θεραπευτική φαρέτρα για τη διαχείριση θρομβοεμβολικών διαταραχών.
Συμπέρασμα
Η ετεξιλική δαμπιγκατράνη (φάρμακο Dabigatran) είναι ένας άμεσος αναστολέας της θρομβίνης που χρησιμοποιείται για την πρόληψη και τη θεραπεία θρομβοεμβολικών διαταραχών. Ενδείκνυται για την πρόληψη εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, τη θεραπεία και την πρόληψη της υποτροπής της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης και της πνευμονικής εμβολής, καθώς και για την πρόληψη φλεβικών θρομβοεμβολικών επεισοδίων μετά από ορθοπεδικές χειρουργικές επεμβάσεις. Αντενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία, ενεργό κλινικά σημαντική αιμορραγία ή ταυτόχρονη θεραπεία με άλλα αντιπηκτικά. Οι συχνότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν αιμορραγία, αναιμία και γαστρεντερικές διαταραχές. Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας και προσαρμογή της δόσης βάσει της νεφρικής λειτουργίας.
farmakologia.gr
Προσοχή: Μην λαμβάνετε ποτέ φάρμακα χωρίς την επίβλεψη ιατρού. Συμβουλευτείτε πάντα το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών, καθώς ενδέχεται να επικαιροποιείται ανά τακτά διαστήματα. Οι εμπορικές ονομασίες αναφέρονται για διευκόλυνση, αλλά ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στη σύνθεση. Στο παρόν άρθρο εστιάζουμε στην ανάλυση των δραστικών ουσιών. Συνεργαστείτε στενά με τον ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Αποφύγετε ρητά την αυτοχορήγηση. Οι επίσημες πληροφορίες στο φάκελο του φαρμάκου είναι αποδεκτές σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο. Καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια για ακρίβεια στις πληροφορίες αλλά δεν παρέχεται κάποια εγγύηση. Το υλικό του farmakologia.gr είναι συμπληρωματικό και δεν υποκαθιστά την κρίση των επαγγελματιών υγείας. Δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για την περίθαλψη με τη χρήση των πληροφοριών του παρόντος άρθρου.
Βιβλιογραφία
- Brandão, L. R., et al. “Safety of Dabigatran Etexilate for the Secondary Prevention of Venous Thromboembolism in Children.” Blood, vol. 135, no. 7, 2020, pp. 491-504, ashpublications.org
- Ferro, J. M., et al. “Safety and Efficacy of Dabigatran Etexilate vs Dose-Adjusted Warfarin in Patients With Cerebral Venous Thrombosis: A Randomized Clinical Trial.” JAMA Neurology, vol. 76, no. 12, 2019, pp. 1457-1465, jamanetwork.com
- Halton, J., et al. “Dabigatran Etexilate for the Treatment of Acute Venous Thromboembolism in Children (DIVERSITY): A Randomised, Controlled, Open-Label, Phase 2b/3, Non-Inferiority Trial.” The Lancet Haematology, vol. 8, no. 1, 2021, pp. e22-e33, thelancet.com
