STEDON: Οδηγίες Χρήσεως, Παρενέργειες, Δοσολογία, Πληροφορίες, Επιστημονικές Μελέτες

Πληροφορίες για το STEDON

Το STEDON είναι ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία αγχωδών διαταραχών, επιληπτικών κρίσεων και μυϊκών σπασμών. Το ενεργό συστατικό του είναι η διαζεπάμη, η οποία ανήκει στην κατηγορία των βενζοδιαζεπινών. Το STEDON χρησιμοποιείται κυρίως για τη βραχυχρόνια συμπτωματική θεραπεία του έντονου, παθολογικού άγχους, καθώς και για την αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων και του συνδρόμου στέρησης αλκοόλ.

Μηχανισμός δράσης: Η διαζεπάμη ενισχύει τη δράση του νευροδιαβιβαστή GABA στον εγκέφαλο, προκαλώντας ηρεμιστική, αγχολυτική και μυοχαλαρωτική δράση.

Χημική δομή: Η διαζεπάμη είναι ένα παράγωγο της 1,4-βενζοδιαζεπίνης με χημικό τύπο C16H13ClN2O.

Θεραπευτική κατηγορία: Αγχολυτικό, υπνωτικό, αντιεπιληπτικό, μυοχαλαρωτικό.

Ιστορία του φαρμάκου

Η διαζεπάμη ανακαλύφθηκε το 1959 από τον Δρ. Leo Sternbach στα εργαστήρια της Hoffmann-La Roche. Κυκλοφόρησε στην αγορά το 1963 και γρήγορα έγινε ένα από τα πιο συνταγογραφούμενα φάρμακα παγκοσμίως. Η ανακάλυψή της αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην ψυχοφαρμακολογία, καθώς προσέφερε μια ασφαλέστερη εναλλακτική λύση στα βαρβιτουρικά για τη θεραπεία του άγχους και της αϋπνίας.

Σύμφωνα με την πρόσφατη βιβλιομετρική ανάλυση των Zhang et al. με τίτλο “A bibliometric analysis of the recent advances in diazepam from 2012 to 2021”, η έρευνα γύρω από τη διαζεπάμη παραμένει ενεργή, με έμφαση στους μηχανισμούς δράσης, τις κλινικές εφαρμογές και τη φαρμακοκινητική της (Zhang et al.). Επιπλέον, η μελέτη των Ho et al. με τίτλο “Clinical Impact of the CYP2C19 Gene on Diazepam for the Management of Alcohol Withdrawal Syndrome” διερευνά τη φαρμακογενετική της διαζεπάμης στη θεραπεία του συνδρόμου στέρησης αλκοόλ (Ho et al.).

Ανατομική/θεραπευτική/χημική (ATC) ταξινόμηση

• Κωδικός ATC: N05BA01
• Τίτλος: Diazepam
• Κατηγοριοποίηση: N Νευρικό σύστημα → N05 Ψυχοτρόπα → N05B Αγχολυτικά → N05BA Παράγωγα βενζοδιαζεπίνης

Τρόποι και περιορισμοί διάθεσης

• Θετικός κατάλογος: Το STEDON περιλαμβάνεται στον θετικό κατάλογο συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
• Ναρκωτικό – πίνακας Δ: Χορηγείται με απλή συνταγή ναρκωτικών, η οποία φυλάσσεται για τρία χρόνια.
• Εθνική άδεια: Έχει άδεια κυκλοφορίας μόνο στην Ελλάδα, χορηγούμενη από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων.
• Πρωτότυπο φάρμακο: Χαρακτηρίστηκε ως πρωτότυπο από τον Ε.Ο.Φ.

 

Οδηγίες Χρήσεως/Ενδείξεις για το STEDON

Το STEDON ενδείκνυται για τη θεραπεία διαφόρων καταστάσεων που σχετίζονται με το κεντρικό νευρικό σύστημα:

• Αγχώδεις διαταραχές: Βραχυχρόνια αντιμετώπιση του έντονου άγχους και των κρίσεων πανικού.
• Επιληπτικές κρίσεις: Αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων και του status epilepticus.
• Μυϊκοί σπασμοί: Ανακούφιση από μυϊκούς σπασμούς και σπαστικότητα.
• Σύνδρομο στέρησης αλκοόλ: Πρόληψη και θεραπεία των συμπτωμάτων στέρησης αλκοόλ.
• Προεγχειρητική αγωγή: Καταστολή και αγχόλυση πριν από χειρουργικές επεμβάσεις.

Η χορήγηση του STEDON πρέπει να γίνεται πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα.

Παρενέργειες

Οι παρενέργειες της διαζεπάμης μπορεί να ποικίλλουν σε ένταση και συχνότητα:

• Συχνές παρενέργειες:
• Υπνηλία και ζάλη
• Αταξία και μειωμένος συντονισμός κινήσεων
• Σύγχυση και διαταραχές μνήμης
• Μυϊκή αδυναμία
• Λιγότερο συχνές παρενέργειες:
• Κεφαλαλγία
• Ναυτία και έμετος
• Διαταραχές όρασης
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
• Σπάνιες παρενέργειες:
• Παραδοξικές αντιδράσεις (διέγερση, επιθετικότητα)
• Αλλεργικές αντιδράσεις
• Διαταραχές της libido

 

Προειδοποιήσεις

• Ηλικιωμένοι: Αυξημένος κίνδυνος πτώσεων και γνωστικής έκπτωσης. Απαιτείται προσαρμογή της δοσολογίας.
• Παιδιά: Περιορισμένη χρήση μόνο υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση.
• Έγκυες και θηλάζουσες: Αντενδείκνυται η χρήση λόγω πιθανών κινδύνων για το έμβρυο/βρέφος.

Είναι απαραίτητο να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού.

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το STEDON αντενδείκνυται σε:

• Υπερευαισθησία στη διαζεπάμη ή σε άλλες βενζοδιαζεπίνες
• Σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο υπνικής άπνοιας
• Σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια
• Μυασθένεια gravis

Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ασθενείς με:

• Ιστορικό κατάχρησης ουσιών ή αλκοολισμού
• Χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια
• Νεφρική ή ηπατική δυσλειτουργία
• Κατάθλιψη ή τάσεις αυτοκτονίας

Αλληλεπιδράσεις

• Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου:
• Οπιοειδή αναλγητικά: Αυξημένος κίνδυνος καταστολής και αναπνευστικής καταστολής
• Αντιψυχωσικά: Ενίσχυση της κατασταλτικής δράσης
• Αντικαταθλιπτικά: Πιθανή αύξηση της καταστολής
• Αντιεπιληπτικά: Μεταβολή της αποτελεσματικότητας και των δύο φαρμάκων
• Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής:
• Αλκοόλ: Σημαντική ενίσχυση της κατασταλτικής δράσης
• Γκρέιπφρουτ: Πιθανή αύξηση των επιπέδων διαζεπάμης στο αίμα

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία με διαζεπάμη μπορεί να προκαλέσει:

• Υπερβολική καταστολή
• Αταξία και σύγχυση
• Υπόταση
• Αναπνευστική καταστολή (σε σοβαρές περιπτώσεις)

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα. Η θεραπεία περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα και πιθανή χορήγηση του ανταγωνιστή φλουμαζενίλη.

Δοσολογία και χορήγηση

Η δοσολογία του STEDON εξατομικεύεται ανάλογα με την ένδειξη και την ανταπόκριση του ασθενούς. Γενικά, συνιστώνται οι εξής δόσεις:

• Άγχος: 2-10 mg, 2-4 φορές την ημέρα
• Επιληπτικές κρίσεις: 2-10 mg ενδοφλεβίως ή ενδομυϊκώς
• Μυϊκοί σπασμοί: 2-10 mg, 3-4 φορές την ημέρα
• Σύνδρομο στέρησης αλκοόλ: 10 mg, 3-4 φορές την πρώτη ημέρα, με σταδιακή μείωση

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση

Εάν παραλείψετε μια δόση, λάβετε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση και συνεχίστε με το κανονικό πρόγραμμα. Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη χαμένη.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη διαζεπάμη (STEDON) αποτελεί σημαντικό ζήτημα κατά τη μακροχρόνια χρήση. Η φαρμακολογική ανοχή εμφανίζεται συνήθως μετά από 3-4 εβδομάδες συνεχούς χορήγησης, οδηγώντας σε μειωμένη αποτελεσματικότητα και ανάγκη για αύξηση της δόσης. Αυτό οφείλεται στην προσαρμογή των υποδοχέων GABA στην παρουσία του φαρμάκου. Η διακοπή της θεραπείας πρέπει να γίνεται σταδιακά για την αποφυγή συνδρόμου στέρησης.

Οι προκλινικές μελέτες σε πειραματόζωα έχουν αναδείξει τον μηχανισμό δράσης της διαζεπάμης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Σε κυτταρικό επίπεδο, έχει παρατηρηθεί η ενίσχυση της GABAεργικής νευροδιαβίβασης και η τροποποίηση της λειτουργίας των ιοντικών διαύλων. Οι κλινικές δοκιμές έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα της διαζεπάμης στη θεραπεία του άγχους, των επιληπτικών κρίσεων και του συνδρόμου στέρησης αλκοόλ.

Η φαρμακοεπαγρύπνηση μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου έχει αναδείξει σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως παραδοξικές αντιδράσεις και αναπνευστική καταστολή. Η συνεχής παρακολούθηση της ασφάλειας του φαρμάκου είναι απαραίτητη για την έγκαιρη αναγνώριση πιθανών κινδύνων.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της διαζεπάμης περιλαμβάνουν ταχεία απορρόφηση μετά από χορήγηση από το στόμα, με μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα εντός 1-2 ωρών. Ο χρόνος ημίσειας ζωής κυμαίνεται από 20 έως 100 ώρες, ανάλογα με την ηλικία και τη λειτουργία του ήπατος. Ο μεταβολισμός γίνεται κυρίως στο ήπαρ μέσω του ενζυμικού συστήματος CYP450, με κύριο μεταβολίτη την οξαζεπάμη.

Η μελέτη των Ho et al. με τίτλο “Clinical Impact of the CYP2C19 Gene on Diazepam for the Management of Alcohol Withdrawal Syndrome” ανέδειξε τη σημασία της φαρμακογενετικής στη θεραπεία με διαζεπάμη. Συγκεκριμένα, οι πολυμορφισμοί του γονιδίου CYP2C19 επηρεάζουν σημαντικά τον μεταβολισμό του φαρμάκου, οδηγώντας σε διαφοροποιήσεις στην αποτελεσματικότητα και την εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών (Ho et al.).

Αποτελεσματικότητα

Η αποτελεσματικότητα της διαζεπάμης στη θεραπεία των αγχωδών διαταραχών έχει τεκμηριωθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει τη βραχυπρόθεσμη αποτελεσματικότητα του φαρμάκου στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση παραμένει αμφιλεγόμενη λόγω των κινδύνων εξάρτησης και ανοχής.

Στη θεραπεία των επιληπτικών κρίσεων, η διαζεπάμη έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του status epilepticus. Η ενδοφλέβια χορήγηση οδηγεί σε ταχεία διακοπή των κρίσεων στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα μειώνεται σε περιπτώσεις ανθεκτικού status epilepticus.

Η χρήση της διαζεπάμης στο σύνδρομο στέρησης αλκοόλ έχει επίσης τεκμηριωθεί επαρκώς. Το φάρμακο μειώνει αποτελεσματικά τα συμπτώματα στέρησης και προλαμβάνει την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών, όπως το delirium tremens.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης της διαζεπάμης. Η ενδορρινική μορφή έχει πρόσφατα εγκριθεί για τη θεραπεία των επιληπτικών κρίσεων, προσφέροντας μια εναλλακτική οδό χορήγησης με ταχεία έναρξη δράσης. Επιπλέον, ερευνάται η ανάπτυξη επιλεκτικών αγωνιστών των υποδοχέων GABA με στόχο τη μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Οι μελλοντικές προοπτικές περιλαμβάνουν την εξατομίκευση της θεραπείας με βάση το γενετικό προφίλ του ασθενούς. Η φαρμακογενετική προσέγγιση, όπως αναδείχθηκε στη μελέτη των Ho et al., μπορεί να οδηγήσει σε βελτιστοποίηση της δοσολογίας και μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Η βιβλιομετρική ανάλυση των Zhang et al. αναδεικνύει το συνεχιζόμενο ερευνητικό ενδιαφέρον για τη διαζεπάμη, με έμφαση στους μηχανισμούς δράσης και τις νέες κλινικές εφαρμογές (Zhang et al.). Αυτή η τάση υποδηλώνει ότι, παρά την μακρόχρονη χρήση της, η διαζεπάμη παραμένει ένα σημαντικό αντικείμενο έρευνας στη σύγχρονη φαρμακολογία.

Τέλος, η έρευνα των Takai et al. σχετικά με την επίδραση της διαζεπάμης σε συνδυασμό με μικροπλαστικά στη συμπεριφορά ψαριών ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των φαρμάκων (Takai et al.). Αυτή η προσέγγιση αναδεικνύει τη σημασία της διεπιστημονικής έρευνας στην αξιολόγηση της ασφάλειας και των οικολογικών επιπτώσεων των φαρμακευτικών ουσιών.

 

Επιστημονικές Έρευνες

Ανάλυση της Ερευνητικής Μελέτης “A bibliometric analysis of the recent advances in diazepam from 2012 to 2021”

Η μελέτη των Ming Zhang, Lin Kou, Yaya Qin, Junwen Chen, Dazhang Bai, Li Zhao, Hongyu Lin και Guohui Jiang με τίτλο “A bibliometric analysis of the recent advances in diazepam from 2012 to 2021” παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη βιβλιομετρική ανάλυση της έρευνας σχετικά με τη διαζεπάμη (STEDON) κατά την τελευταία δεκαετία.

Μεθοδολογία

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη βάση Web of Science Core Collection, αναλύοντας 3.870 δημοσιεύσεις από το 2012 έως το 2021. Χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία οπτικοποίησης όπως το CiteSpace, VOSviewer και Scimago Graphica για την ανάλυση χωρών, ιδρυμάτων, συγγραφέων, περιοδικών και λέξεων-κλειδιών.

Κύρια Ευρήματα

• Γεωγραφική Κατανομή: Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα αναδείχθηκαν ως οι κύριες χώρες παραγωγής έρευνας για τη διαζεπάμη, με τις ΗΠΑ να έχουν την υψηλότερη παραγωγικότητα και τη στενότερη διεθνή συνεργασία.
• Κορυφαίοι Ερευνητές: Ο James M. Cook αναδείχθηκε ως ο συγγραφέας με τις περισσότερες δημοσιεύσεις, ενώ ο V. Papadopoulos είχε τον υψηλότερο αριθμό αναφορών.
• Σημαντικά Περιοδικά: Το περιοδικό Epilepsia ξεχώρισε ως το πιο σημαντικό για δημοσιεύσεις σχετικές με τη διαζεπάμη, υποδεικνύοντας τη συνεχιζόμενη σημασία του φαρμάκου στην επιληψιολογία.
• Ερευνητικές Τάσεις: Η ανάλυση λέξεων-κλειδιών αποκάλυψε τέσσερις κύριους τομείς έρευνας:

1. Μηχανισμοί δράσης (με έμφαση στους υποδοχείς GABA)
2. Κλινικές εφαρμογές (ιδιαίτερα στο status epilepticus)
3. Φαρμακοκινητική
4. Αξιολόγηση και διαχείριση κινδύνων χρήσης

 

Σημασία της Έρευνας

Η μελέτη αυτή προσφέρει μια πολύτιμη επισκόπηση της πρόσφατης έρευνας για τη διαζεπάμη, αναδεικνύοντας τις τρέχουσες τάσεις και τα ερευνητικά κενά. Αξιοσημείωτη είναι η συνεχιζόμενη έμφαση στη μελέτη των μηχανισμών δράσης, υποδηλώνοντας ότι παρά την μακρόχρονη χρήση της διαζεπάμης, υπάρχουν ακόμη πτυχές της φαρμακολογίας της που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.

Η ανάδειξη του status epilepticus ως κύριας ερευνητικής περιοχής υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη κλινική σημασία της διαζεπάμης στην αντιμετώπιση επειγουσών νευρολογικών καταστάσεων. Παράλληλα, η έμφαση στη φαρμακοκινητική και την αξιολόγηση κινδύνων αντανακλά την αυξανόμενη προσοχή στην ασφάλεια και την εξατομίκευση της θεραπείας.

Περιορισμοί και Μελλοντικές Κατευθύνσεις

Οι συγγραφείς αναγνωρίζουν ορισμένους περιορισμούς της μελέτης, όπως την αποκλειστική χρήση της βάσης δεδομένων Web of Science και τον περιορισμό σε αγγλόφωνες δημοσιεύσεις. Αυτοί οι περιορισμοί ενδέχεται να οδηγούν σε υποεκπροσώπηση ερευνών από μη αγγλόφωνες χώρες.

Η μελέτη υποδεικνύει μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις, όπως:

• Περαιτέρω διερεύνηση των μοριακών μηχανισμών δράσης της διαζεπάμης
• Ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης (π.χ. ενδορρινική)
• Εξατομίκευση της θεραπείας βάσει φαρμακογενετικών δεδομένων
• Μελέτη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της χρήσης διαζεπάμης

Συμπέρασμα

Η βιβλιομετρική ανάλυση των Zhang et al. προσφέρει μια πολύτιμη επισκόπηση του ερευνητικού τοπίου γύρω από τη διαζεπάμη, αναδεικνύοντας τόσο την ιστορική σημασία του φαρμάκου όσο και τις σύγχρονες προκλήσεις και ευκαιρίες στην έρευνα και κλινική πρακτική. Η μελέτη υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη σημασία της διαζεπάμης στη σύγχρονη ιατρική και φαρμακολογία, παρά την μακρόχρονη παρουσία της στην κλινική πράξη.

 

Συνοπτικά

Η διαζεπάμη (φάρμακο STEDON) είναι μια βενζοδιαζεπίνη με ευρύ φάσμα θεραπευτικών εφαρμογών. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία αγχωδών διαταραχών, επιληπτικών κρίσεων και συνδρόμου στέρησης αλκοόλ. Αντενδείκνυται σε περιπτώσεις σοβαρής αναπνευστικής ανεπάρκειας, μυασθένειας gravis και υπερευαισθησίας στις βενζοδιαζεπίνες. Οι κύριες παρενέργειες περιλαμβάνουν υπνηλία, ζάλη και μειωμένο συντονισμό κινήσεων. Απαιτείται προσοχή στη χορήγηση σε ηλικιωμένους και ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη ανοχής και εξάρτησης. Πρόσφατες έρευνες επικεντρώνονται στην εξατομίκευση της θεραπείας βάσει φαρμακογενετικών δεδομένων και στην ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης.

farmakologia.gr

 

Προσοχή: Μην λαμβάνετε ποτέ φάρμακα χωρίς την επίβλεψη ιατρού. Συμβουλευτείτε πάντα το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών, καθώς ενδέχεται να επικαιροποιείται ανά τακτά διαστήματα. Οι εμπορικές ονομασίες αναφέρονται για διευκόλυνση, αλλά ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στη σύνθεση. Εστιάζουμε στην ανάλυση της δραστικής ουσίας. Συνεργαστείτε στενά με τον ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Αποφύγετε την αυτοχορήγηση. Βεβαιωθείτε ότι οι πληροφορίες ισχύουν για εσάς. Οι επίσημες πληροφορίες στο φάκελο του φαρμάκου είναι αποδεκτές σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο. Άλλες πληροφορίες δεν θεωρούνται ισχύουσες. Καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια για ακρίβεια, αλλά δεν παρέχεται εγγύηση. Οι πληροφορίες δεν καλύπτουν όλες τις πιθανές πτυχές των φαρμάκων. Το υλικό του farmakologia.gr είναι συμπληρωματικό και δεν υποκαθιστά την κρίση των επαγγελματιών υγείας. Δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για την περίθαλψη με τη χρήση του.

Βιβλιογραφία

• Ho, T.T., et al. “Clinical Impact of the CYP2C19 Gene on Diazepam for the Management of Alcohol Withdrawal Syndrome.” Journal of Personalized Medicine, 2023. www.mdpi.com
• Takai, Y., et al. “Combined effect of diazepam and polystyrene microplastics on the social behavior of medaka (Oryzias latipes).” Chemosphere, 2022. sciencedirect.com
• Zhang, M., et al. “A bibliometric analysis of the recent advances in diazepam from 2012 to 2021.” Frontiers in Pharmacology, 2022. frontiersin.org

Συχνές Ερωτήσεις