PANADOL: Οδηγίες Χρήσεως, Παρενέργειες, Δοσολογία, Πληροφορίες, Επιστημονικές Μελέτες

Πληροφορίες για το PANADOL

Το PANADOL είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο αναλγητικό και αντιπυρετικό φάρμακο, με κύριο ενεργό συστατικό την παρακεταμόλη. Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από ήπιο έως μέτριο πόνο, όπως πονοκέφαλος, πόνος περιόδου, πονόδοντος, και για τη μείωση του πυρετού. Η παρακεταμόλη αποτελεί τη δραστική ουσία σε πολλά σκευάσματα παγκοσμίως, όπως το Tylenol, Calpol, Efferalgan, Doliprane κ.α.

Στο παρόν άρθρο αναλύουμε τη δραστική ουσία παρακεταμόλη, η οποία συναντάται σε πολλά φάρμακα διεθνώς, συμπεριλαμβανομένου του PANADOL. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κάθε εμπορικό σκεύασμα μπορεί να έχει διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κατασκευαστή. Συνεπώς, οι χρήστες πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών χρήσης που εσωκλείεται στο σκεύασμα και να ακολουθούν τις οδηγίες του φαρμακοποιού.

Μηχανισμός δράσης: Η παρακεταμόλη δρα κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αναστέλλοντας τη σύνθεση προσταγλανδινών, ουσιών που συμβάλλουν στην αίσθηση του πόνου και στην αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.

Χημική δομή: Η παρακεταμόλη (N-ακετυλ-π-αμινοφαινόλη) είναι ένα παράγωγο της π-αμινοφαινόλης.

Θεραπευτική κατηγορία: Ανήκει στην κατηγορία των μη οπιοειδών αναλγητικών και αντιπυρετικών.

Η παρακεταμόλη ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως για ιατρικούς σκοπούς τη δεκαετία του 1950. Σήμερα, αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα και χρησιμοποιούμενα φάρμακα παγκοσμίως.

Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε πρόσφατες επιστημονικές έρευνες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της παρακεταμόλης, συμπεριλαμβανομένων μελετών για την ηπατοτοξικότητα και τη χρήση κατά την εγκυμοσύνη.

Ανατομική/θεραπευτική/χημική (ATC) ταξινόμηση

• Κωδικός ATC: N02BE51
• Τίτλος: Paracetamol, combinations excl. psycholeptics
• Κατηγοριοποίηση: N Νευρικό σύστημα → N02 Αναλγητικά → N02B Άλλα αναλγητικά και αντιπυρετικά → N02BE Ανιλίδες

Τρόποι και περιορισμοί διάθεσης

Το PANADOL διατίθεται με εθνική άδεια κυκλοφορίας στην Ελλάδα, χορηγούμενη από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων. Ανήκει στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ.), τα οποία διατίθενται αποκλειστικά από τα φαρμακεία, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση υπ’αριθμ. ΔΥΓ3α/Γ.Π.63696 (ΦΕΚ Β’ 740/2010).

 

Οδηγίες Χρήσεως/Ενδείξεις για το PANADOL

Το PANADOL, με κύριο συστατικό την παρακεταμόλη, ενδείκνυται για την ανακούφιση από ήπιο έως μέτριο πόνο και για τη μείωση του πυρετού. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται για:

• Πονοκεφάλους και ημικρανίες
• Πόνους περιόδου
• Πονόδοντο
• Μυϊκούς πόνους και πόνους στις αρθρώσεις
• Πόνο στην πλάτη
• Πυρετό και συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης

Η παρακεταμόλη θεωρείται ασφαλής επιλογή για πολλές ομάδες ασθενών, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων γυναικών, όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η χρήση οποιουδήποτε φαρμάκου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να γίνεται μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη των Bandoli, Palmsten και συνεργατών με τίτλο “Acetaminophen use in pregnancy: Examining prevalence, timing, and indication of use in a prospective birth cohort”, η χρήση παρακεταμόλης κατά την εγκυμοσύνη είναι συχνή, αλλά απαιτείται προσοχή και παρακολούθηση (Bandoli et al.).

Παρενέργειες PANADOL

Παρόλο που το PANADOL θεωρείται γενικά ασφαλές όταν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες σε ορισμένους ανθρώπους:

• Πιθανές παρενέργειες:
  • Ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές
  • Ναυτία
  • Δυσπεψία
• Σπάνιες παρενέργειες:
  • Αλλεργικές αντιδράσεις (εξάνθημα, κνησμός)
  • Θρομβοπενία (μείωση αιμοπεταλίων)

Οι Ramachandran και Jaeschke, στη μελέτη τους “Acetaminophen hepatotoxicity”, τονίζουν ότι η ηπατοτοξικότητα αποτελεί σοβαρή επιπλοκή της υπερδοσολογίας παρακεταμόλης (Ramachandran και Jaeschke).

Προειδοποιήσεις

• Για ηλικιωμένους:
  • Προσοχή σε ασθενείς με νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια
  • Πιθανή ανάγκη προσαρμογής της δόσης
• Για παιδιά:
  • Χρήση μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής
  • Προσοχή στη σωστή δοσολογία βάσει βάρους
• Για εγκύους:
  • Συμβουλευτείτε τον γιατρό πριν τη χρήση
  • Χρήση μόνο εάν το όφελος υπερτερεί του κινδύνου

Είναι απαραίτητο να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του φαρμακοποιού και του γιατρού.

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το PANADOL αντενδείκνυται σε:

• Άτομα με γνωστή υπερευαισθησία στην παρακεταμόλη
• Ασθενείς με σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια

Προφυλάξεις απαιτούνται σε:

• Ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία
• Άτομα με ιστορικό αλκοολισμού
• Ασθενείς με σύνδρομο Gilbert

Αλληλεπιδράσεις

• Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου:
  • Βαρφαρίνη (πιθανή αύξηση αντιπηκτικής δράσης)
  • Μετοκλοπραμίδη (πιθανή αύξηση απορρόφησης παρακεταμόλης)
  • Χολεστυραμίνη (πιθανή μείωση απορρόφησης παρακεταμόλης)
• Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής:
  • Αλκοόλ (αυξημένος κίνδυνος ηπατοτοξικότητας)

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ηπατική βλάβη. Σύμφωνα με τον Saccomano στο άρθρο “Acute acetaminophen toxicity in adults”, τα συμπτώματα υπερδοσολογίας μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανή, αλλά περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, εφίδρωση και γενική αδιαθεσία (Saccomano). Σε περίπτωση υποψίας υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα.

Δοσολογία και χορήγηση

Η συνιστώμενη δόση για ενήλικες είναι 500-1000 mg κάθε 4-6 ώρες, με μέγιστη ημερήσια δόση 4000 mg. Για παιδιά, η δοσολογία εξαρτάται από το βάρος και την ηλικία.

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση: Εάν παραλείψετε μια δόση, μπορείτε να την πάρετε μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση και συνεχίστε με το κανονικό πρόγραμμα. Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη χαμένη.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στην παρακεταμόλη (PANADOL) δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα, καθώς δεν πρόκειται για αντιβιοτικό ή άλλο φάρμακο που συνδέεται με την ανάπτυξη αντοχής. Ωστόσο, η συχνή και μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αποτελεσματικότητα σε ορισμένους ασθενείς.

Οι προκλινικές μελέτες για την παρακεταμόλη έχουν εστιάσει κυρίως στην κατανόηση του μηχανισμού δράσης και των πιθανών τοξικών επιδράσεων. Σε πειράματα με ζωικά μοντέλα, έχει παρατηρηθεί ότι η υψηλή δόση παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει ηπατική βλάβη μέσω της παραγωγής τοξικών μεταβολιτών. Αυτές οι μελέτες έχουν συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση των μηχανισμών ηπατοτοξικότητας.

Οι κλινικές μελέτες έχουν επικεντρωθεί στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της παρακεταμόλης σε διάφορους πληθυσμούς. Μια σημαντική πτυχή που έχει διερευνηθεί είναι η χρήση της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι Bandoli et al., στη μελέτη τους διαπίστωσαν ότι η χρήση παρακεταμόλης είναι συχνή κατά την εγκυμοσύνη, με το 65% των γυναικών να αναφέρουν χρήση τουλάχιστον μία φορά. Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω μελέτες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εμβρύου.

Οι μετεγκριτικές μελέτες έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην αξιολόγηση της μακροχρόνιας ασφάλειας της παρακεταμόλης. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην ηπατοτοξικότητα, ειδικά σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας ή χρόνιας χρήσης. Οι Ramachandran και Jaeschke αναλύουν τους μοριακούς μηχανισμούς πίσω από την ηπατική βλάβη που προκαλείται από την παρακεταμόλη και προτείνουν στρατηγικές για την πρόληψη και αντιμετώπισή της.

Η φαρμακοεπαγρύπνηση για την παρακεταμόλη είναι συνεχής, με ιδιαίτερη προσοχή στις σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα συστήματα φαρμακοεπαγρύπνησης παρακολουθούν στενά τις αναφορές για ηπατοτοξικότητα, αλλεργικές αντιδράσεις και άλλες πιθανές παρενέργειες. Αυτή η συνεχής παρακολούθηση έχει οδηγήσει σε επικαιροποιήσεις των οδηγιών χρήσης και των προειδοποιήσεων για το φάρμακο.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της παρακεταμόλης έχουν μελετηθεί εκτενώς. Το φάρμακο απορροφάται ταχέως από το γαστρεντερικό σύστημα, με μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα να επιτυγχάνονται εντός 30-60 λεπτών μετά την από του στόματος χορήγηση. Ο χρόνος ημίσειας ζωής στο πλάσμα κυμαίνεται μεταξύ 1-4 ωρών. Η παρακεταμόλη μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ, όπου ένα μικρό ποσοστό μετατρέπεται σε έναν τοξικό μεταβολίτη που φυσιολογικά αδρανοποιείται από το γλουταθείο. Σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας, η εξάντληση του γλουταθείου οδηγεί σε συσσώρευση αυτού του τοξικού μεταβολίτη, προκαλώντας ηπατική βλάβη.

Πρόσφατες έρευνες έχουν επίσης εξετάσει την αλληλεπίδραση της παρακεταμόλης με άλλα φάρμακα και την επίδρασή της σε ειδικούς πληθυσμούς. Ο García-Román και οι συνεργάτες του, στη μελέτη “Acetaminophen-Induced Liver Damage in Hepatic Steatosis”, διερεύνησαν τον αυξημένο κίνδυνο ηπατοτοξικότητας σε ασθενείς με λιπώδη διήθηση του ήπατος, τονίζοντας την ανάγκη για προσαρμοσμένες δοσολογικές οδηγίες σε αυτόν τον πληθυσμό (García-Román et al.).

 

Αποτελεσματικότητα

Η παρακεταμόλη (PANADOL) έχει καθιερωθεί ως ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αναλγητικά και αντιπυρετικά φάρμακα παγκοσμίως. Η αποτελεσματικότητά της έχει αξιολογηθεί εκτενώς μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών και συστηματικών ανασκοπήσεων.

Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα της παρακεταμόλης στην ανακούφιση από τον πόνο και τον πυρετό. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά της ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο και την ένταση του πόνου. Σε περιπτώσεις οξέος πόνου, όπως ο πονοκέφαλος ή ο πονόδοντος, η παρακεταμόλη έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Αντίθετα, σε χρόνιους πόνους, όπως η οστεοαρθρίτιδα, η αποτελεσματικότητά της είναι λιγότερο ξεκάθαρη.

Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση εξέτασε την αποτελεσματικότητα της παρακεταμόλης σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο για τον οξύ πόνο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρακεταμόλη ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο, με τον αριθμό των ασθενών που χρειάζονται θεραπεία (NNT) για να επιτευχθεί τουλάχιστον 50% ανακούφιση από τον πόνο να είναι περίπου 4.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην βελτιστοποίηση της χρήσης της παρακεταμόλης σε διάφορους πληθυσμούς και καταστάσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μελέτη της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας σε ειδικές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Ο Saccomano τονίζει τη σημασία της προσεκτικής χορήγησης σε ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για εξατομικευμένες δοσολογικές προσεγγίσεις.

Οι μελλοντικές προοπτικές στην έρευνα της παρακεταμόλης περιλαμβάνουν τη διερεύνηση νέων μορφών χορήγησης για βελτιωμένη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Επιπλέον, η ανάπτυξη συνδυαστικών θεραπειών που περιλαμβάνουν παρακεταμόλη με άλλα αναλγητικά ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα βρίσκεται στο επίκεντρο του ερευνητικού ενδιαφέροντος. Αυτές οι προσεγγίσεις στοχεύουν στην ενίσχυση της αναλγητικής δράσης, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών.

Η έρευνα επίσης στρέφεται στην κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της χρόνιας χρήσης παρακεταμόλης. Οι García-Román et al., στη μελέτη τους για την ηπατοτοξικότητα της παρακεταμόλης σε ασθενείς με ηπατική στεάτωση, ανοίγουν νέους δρόμους για την εξατομίκευση της θεραπείας σε ασθενείς με προϋπάρχουσες ηπατικές παθήσεις.

Τέλος, η αναζήτηση βιοδεικτών για την πρόβλεψη της ανταπόκρισης στη θεραπεία με παρακεταμόλη και του κινδύνου εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο έρευνας. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο εξατομικευμένες και ασφαλείς θεραπευτικές στρατηγικές, βελτιστοποιώντας τη χρήση της παρακεταμόλης στην κλινική πράξη.

 

Συμπέρασμα

Η παρακεταμόλη (φάρμακο PANADOL) είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο αναλγητικό και αντιπυρετικό. Ενδείκνυται για την αντιμετώπιση ήπιου έως μέτριου πόνου και πυρετού. Αντενδείκνυται σε άτομα με υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια. Οι συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ σπάνια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις. Η ηπατοτοξικότητα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο σε περίπτωση υπερδοσολογίας. Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία και κατά τη χρήση σε εγκύους. Η συνιστώμενη δόση για ενήλικες είναι 500-1000 mg κάθε 4-6 ώρες, με μέγιστη ημερήσια δόση 4000 mg. Η αποτελεσματικότητά της έχει επιβεβαιωθεί σε πολλαπλές κλινικές μελέτες, ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση οξέος πόνου.

farmakologia.gr

 

Προσοχή: Μην λαμβάνετε ποτέ φάρμακα χωρίς την επίβλεψη ιατρού. Συμβουλευτείτε πάντα το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών, καθώς ενδέχεται να επικαιροποιείται ανά τακτά διαστήματα. Οι εμπορικές ονομασίες αναφέρονται για διευκόλυνση, αλλά ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στη σύνθεση. Στο παρόν άρθρο εστιάζουμε στην ανάλυση των δραστικών ουσιών. Συνεργαστείτε στενά με τον ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Αποφύγετε ρητά την αυτοχορήγηση. Οι επίσημες πληροφορίες στο φάκελο του φαρμάκου είναι αποδεκτές σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο. Καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια για ακρίβεια στις πληροφορίες αλλά δεν παρέχεται κάποια εγγύηση. Το υλικό του farmakologia.gr είναι συμπληρωματικό και δεν υποκαθιστά την κρίση των επαγγελματιών υγείας. Δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για την περίθαλψη με τη χρήση των πληροφοριών του παρόντος άρθρου.

Βιβλιογραφία

• Bandoli, G., K. Palmsten, et al. “Acetaminophen use in pregnancy: Examining prevalence, timing, and indication of use in a prospective birth cohort.” Paediatric and perinatal epidemiology 34.3 (2020): 237-246. onlinelibrary.wiley.com
• García‐Román, R., and R. Francés. “Acetaminophen‐Induced Liver Damage in Hepatic Steatosis.” Clinical Pharmacology & Therapeutics 107.5 (2020): 1068-1081. onlinelibrary.wiley.com
• Ramachandran, A., and H. Jaeschke. “Acetaminophen hepatotoxicity.” Seminars in liver disease. Vol. 39. No. 02. Thieme Medical Publishers, 2019. thieme-connect.com
• Saccomano, S. J. “Acute acetaminophen toxicity in adults.” Nursing2020 Critical Care 14.5 (2019): 10-17. journals.lww.com

Συχνές Ερωτήσεις