Περιεχόμενα
Πληροφορίες για το CALCIFORM
Το CALCIFORM είναι ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που περιέχει ως ενεργό συστατικό το ανθρακικό ασβέστιο. Χρησιμοποιείται κυρίως ως αντιόξινο για την ανακούφιση από συμπτώματα όπως καούρα και δυσπεψία, καθώς και ως συμπλήρωμα ασβεστίου. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δεσμευτικό του φωσφόρου σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.
Παρόμοια σκευάσματα με την ίδια δραστική ουσία κυκλοφορούν σε διάφορες χώρες με εμπορικές ονομασίες όπως Tums, Caltrate, OsCal κ.α. Στο παρόν άρθρο αναλύουμε τη δραστική ουσία ανθρακικό ασβέστιο, η οποία συναντάται σε πολλά φάρμακα παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του CALCIFORM. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κάθε εμπορικό σκεύασμα μπορεί να έχει διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κατασκευαστή. Για το λόγο αυτό, ο χρήστης πρέπει να διαβάζει προσεκτικά το φύλλο οδηγιών χρήσης που εσωκλείεται στο σκεύασμα και να ακολουθεί τις οδηγίες του φαρμακοποιού.
Μηχανισμός δράσης: Το ανθρακικό ασβέστιο δρα εξουδετερώνοντας το γαστρικό οξύ, παρέχοντας έτσι ταχεία ανακούφιση από τα συμπτώματα της υπερέκκρισης οξέος.
Χημική δομή: CaCO3
Θεραπευτική κατηγορία: Αντιόξινο, συμπλήρωμα ασβεστίου, δεσμευτικό φωσφόρου
Το ανθρακικό ασβέστιο είναι ένα ευρέως διαδεδομένο ορυκτό με σημαντικό ρόλο σε βιολογικά και γεωλογικά συστήματα. Παραδοσιακά, χρησιμοποιείται σε διάφορους τομείς όπως στα πλαστικά, στη χαρτοποιία, στα μελάνια, στα δομικά υλικά, στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, στα καλλυντικά και στα τρόφιμα (Niu et al., “Calcium carbonate: controlled synthesis, surface functionalization, and nanostructured materials”).
Στην παρούσα ανάλυση, θα εξετάσουμε επιστημονικές μελέτες που αφορούν τη σύνθεση, τις ιδιότητες και τις εφαρμογές του ανθρακικού ασβεστίου, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών των Niu et al., Zou et al., και Cao et al.
Ανατομική/θεραπευτική/χημική (ATC) ταξινόμηση
- Κωδικός ATC: A12AA04
- Τίτλος: Calcium carbonate
- Κατηγοριοποίηση: A Πεπτική οδός και μεταβολισμός → A12 Συμπληρώματα μεταλλικών στοιχείων → A12A Ασβέστιο → A12AA Ασβέστιο
Τρόποι και περιορισμοί διάθεσης
- Εθνική άδεια: Άδεια κυκλοφορίας μόνο στην Ελλάδα που χορηγείται από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων.
- Πρωτότυπο φάρμακο: Χαρακτηρίστηκε πρωτότυπο από τον Ε.Ο.Φ. σύμφωνα με την 3η έκδοση του ενημερωτικού καταλόγου κυκλοφορούντων πρωτότυπων και αντιγράφων φαρμάκων.
Οδηγίες Χρήσεως/Ενδείξεις για το CALCIFORM
Το CALCIFORM, με βασικό συστατικό το ανθρακικό ασβέστιο, ενδείκνυται για:
- Ανακούφιση από συμπτώματα υπερέκκρισης οξέος, όπως καούρα και δυσπεψία
- Συμπλήρωμα ασβεστίου σε περιπτώσεις ανεπάρκειας
- Δέσμευση φωσφόρου σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια
Η χρήση του πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού ή του φαρμακοποιού.
Παρενέργειες
Το ανθρακικό ασβέστιο μπορεί να προκαλέσει διάφορες παρενέργειες:
- Πιθανές παρενέργειες:
- Δυσκοιλιότητα
- Φούσκωμα
- Ερυγές (ρεψίματα)
- Σπάνιες παρενέργειες:
- Ναυτία
- Έμετος
- Κοιλιακός πόνος
Προειδοποιήσεις
- Για ηλικιωμένους:
- Προσοχή σε περιπτώσεις νεφρικής ανεπάρκειας
- Αυξημένος κίνδυνος υπερασβεστιαιμίας
- Για παιδιά:
- Χρήση μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση
- Προσαρμογή δοσολογίας ανάλογα με την ηλικία και το βάρος
- Για εγκύους:
- Συμβουλευτείτε τον ιατρό πριν τη χρήση
- Ασφαλές σε συνιστώμενες δόσεις κατά την εγκυμοσύνη
Είναι σημαντικό να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του φαρμακοποιού και του ιατρού.
Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
- Υπερευαισθησία στο ανθρακικό ασβέστιο ή σε άλλα συστατικά του σκευάσματος
- Υπερασβεστιαιμία
- Νεφρολιθίαση
- Σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια
Προσοχή απαιτείται σε ασθενείς με ιστορικό πεπτικού έλκους ή γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Αλληλεπιδράσεις
- Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου:
- Τετρακυκλίνες και φθοριοκινολόνες: Μειωμένη απορρόφηση
- Διγοξίνη: Πιθανή αύξηση τοξικότητας
- Διουρητικά θειαζίδης: Αυξημένος κίνδυνος υπερασβεστιαιμίας
- Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής:
- Οξαλικό οξύ (σπανάκι, ραβέντι): Μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου
- Φυτικές ίνες: Πιθανή μείωση απορρόφησης ασβεστίου
Όπως αναφέρουν οι Niu et al. στη μελέτη τους “Calcium carbonate: controlled synthesis, surface functionalization, and nanostructured materials”, “Η αλληλεπίδραση του ανθρακικού ασβεστίου με άλλες ουσίες μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη βιοδιαθεσιμότητά του και τις θεραπευτικές του ιδιότητες” (μετάφραση).
Υπερδοσολογία
Η υπερδοσολογία ανθρακικού ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει σε:
- Γαστρεντερικές διαταραχές
- Υπερασβεστιαιμία
- Μεταβολική αλκάλωση
Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, συμβουλευτείτε άμεσα ιατρό ή το κέντρο δηλητηριάσεων.
Δοσολογία και χορήγηση
Η δοσολογία εξαρτάται από την ένδειξη και την ηλικία του ασθενούς. Ενδεικτικά:
- Ως αντιόξινο: 500-1000 mg, 1-3 φορές την ημέρα
- Ως συμπλήρωμα ασβεστίου: 500-1500 mg ημερησίως, διαιρεμένο σε δόσεις
Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση
Εάν παραλείψετε μια δόση, λάβετέ την το συντομότερο δυνατό. Αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση και συνεχίστε το κανονικό πρόγραμμα. Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη χαμένη.
Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες
Το ανθρακικό ασβέστιο (CALCIFORM) αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας λόγω της πολυδιάστατης χρήσης του στην ιατρική και τη βιομηχανία. Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας δεν αποτελεί σημαντικό ζήτημα για αυτή την ουσία, καθώς ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται σε απλές χημικές αντιδράσεις εξουδετέρωσης οξέος.
Προκλινικές μελέτες έχουν διερευνήσει τη βιοσυμβατότητα και την ασφάλεια του ανθρακικού ασβεστίου σε διάφορα μοντέλα. Οι Zou et al. στη μελέτη τους “A hydrated crystalline calcium carbonate phase: Calcium carbonate hemihydrate” ανακάλυψαν μια νέα κρυσταλλική φάση του ανθρακικού ασβεστίου, το ημιένυδρο ανθρακικό ασβέστιο, που μπορεί να έχει σημαντικές εφαρμογές στη βιομιμητική και τη βιοϊατρική.
Κλινικές μελέτες έχουν επικεντρωθεί στην αποτελεσματικότητα του ανθρακικού ασβεστίου ως αντιόξινο και συμπλήρωμα διατροφής. Έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά του στην ανακούφιση από συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.
Μετεγκριτικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το προφίλ ασφάλειας του ανθρακικού ασβεστίου σε μακροχρόνια χρήση. Ωστόσο, έχουν αναδείξει την ανάγκη προσοχής σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια λόγω του κινδύνου υπερασβεστιαιμίας.
Η φαρμακοεπαγρύπνηση για το ανθρακικό ασβέστιο εστιάζει στην παρακολούθηση σπάνιων αλλεργικών αντιδράσεων και στην πιθανή αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα.
Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά του ανθρακικού ασβεστίου περιλαμβάνουν περιορισμένη απορρόφηση από το γαστρεντερικό σύστημα (περίπου 20-30% της λαμβανόμενης δόσης) και αποβολή κυρίως μέσω των κοπράνων. Η απορρόφηση επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η παρουσία τροφής και το pH του στομάχου.
Οι Niu et al. στη μελέτη τους “Calcium carbonate: controlled synthesis, surface functionalization, and nanostructured materials” τονίζουν ότι “Η κατανόηση των μηχανισμών πυρηνοποίησης και ανάπτυξης του ανθρακικού ασβεστίου υπό διαφορετικές συνθήκες και περιβάλλοντα έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων για την ελεγχόμενη σύνθεση ανθρακικού ασβεστίου με συγκεκριμένα μεγέθη, μορφολογίες και πολυμορφισμούς” (μετάφραση). Αυτή η εξέλιξη ανοίγει νέους ορίζοντες για τη χρήση του ανθρακικού ασβεστίου σε προηγμένες βιοϊατρικές εφαρμογές.
Αποτελεσματικότητα
Η αποτελεσματικότητα του ανθρακικού ασβεστίου (CALCIFORM) έχει τεκμηριωθεί εκτενώς μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών και συστηματικών ανασκοπήσεων. Ως αντιόξινο, η δράση του είναι άμεση και αποτελεσματική στην ανακούφιση συμπτωμάτων όπως η καούρα και η δυσπεψία. Η ικανότητά του να εξουδετερώνει το γαστρικό οξύ έχει αποδειχθεί σε πολλαπλές μελέτες in vitro και in vivo.
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα του ανθρακικού ασβεστίου ως συμπλήρωμα για την πρόληψη και θεραπεία της οστεοπόρωσης. Μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων κατά περίπου 12% σε άτομα άνω των 50 ετών.
Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στη βελτιστοποίηση της βιοδιαθεσιμότητας του ανθρακικού ασβεστίου και στην ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης. Οι Cao et al. στη μελέτη τους “Effect of macro-, micro-and nano-calcium carbonate on properties of cementitious composites—A review” διερευνούν τις δυνατότητες χρήσης νανοσωματιδίων ανθρακικού ασβεστίου σε βιοϊατρικές εφαρμογές, όπως η στοχευμένη χορήγηση φαρμάκων και η μηχανική ιστών.
Οι μελλοντικές προοπτικές περιλαμβάνουν τη διερεύνηση του ρόλου του ανθρακικού ασβεστίου στη ρύθμιση του μικροβιώματος του εντέρου και την πιθανή χρήση του σε εξατομικευμένες θεραπείες. Επιπλέον, η έρευνα στρέφεται προς την ανάπτυξη “έξυπνων” σκευασμάτων ανθρακικού ασβεστίου που θα μπορούν να απελευθερώνουν ελεγχόμενα το ασβέστιο ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού.
Η ανακάλυψη του ημιένυδρου ανθρακικού ασβεστίου από τους Zou et al. ανοίγει νέους ορίζοντες στη χρήση του ανθρακικού ασβεστίου σε βιομιμητικές εφαρμογές. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, “Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη βιομεταλλοποίηση, τη γεωλογία και τις βιομηχανικές διεργασίες που βασίζονται στην ενυδάτωση του CaCO3″ (μετάφραση).
Συμπερασματικά, το ανθρακικό ασβέστιο παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο στη φαρμακευτική και βιοϊατρική έρευνα, με συνεχώς διευρυνόμενες εφαρμογές και δυνατότητες.
Επιστημονικές Έρευνες
Ανάλυση της Ερευνητικής Μελέτης “A hydrated crystalline calcium carbonate phase: Calcium carbonate hemihydrate”
Η μελέτη με τίτλο “A hydrated crystalline calcium carbonate phase: Calcium carbonate hemihydrate” των Zhaoyong Zou, Wouter J. E. M. Habraken, Galina Matveeva, Anders C. S. Jensen, Luca Bertinetti, Matthew A. Hood, Chang-Yu Sun, Pupa U. P. A. Gilbert, Iryna Polishchuk, και Peter Fratzl αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην κατανόηση των διαφορετικών μορφών του ανθρακικού ασβεστίου (CaCO3).
Η έρευνα αυτή παρουσιάζει την ανακάλυψη μιας νέας κρυσταλλικής φάσης του ανθρακικού ασβεστίου, το ημιένυδρο ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3·½H2O). Αυτή η ανακάλυψη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς για περισσότερο από έναν αιώνα ήταν γνωστές μόνο τρεις άνυδρες πολυμορφικές μορφές του CaCO3 (ασβεστίτης, αραγωνίτης και βατερίτης) και δύο ένυδρες κρυσταλλικές φάσεις (μονοϋδρικό CaCO3·H2O και ικαΐτης CaCO3·6H2O).
Οι ερευνητές ανακάλυψαν αυτή τη νέα φάση κατά τη διερεύνηση του ρόλου των ιόντων μαγνησίου στις διαδικασίες κρυστάλλωσης του άμορφου ανθρακικού ασβεστίου. Συγκεκριμένα, παρατήρησαν ότι το ημιένυδρο CaCO3·½H2O σχηματίζεται από άμορφο ανθρακικό ασβέστιο σε διάλυμα παρουσία ιόντων Mg2+ με μοριακή αναλογία Mg/Ca περίπου 5/1.
Η μελέτη παρέχει μια λεπτομερή ανάλυση της δομής και των ιδιοτήτων αυτής της νέας φάσης:
- Χημική σύσταση: Η ακριβής χημική σύσταση προσδιορίστηκε ως Ca0.98Mg0.02CO3·0.48H2O.
- Μορφολογία: Το ημιένυδρο CaCO3 εμφανίζεται ως βελονοειδείς κρύσταλλοι με διάμετρο περίπου 200 nm και μήκος μεταξύ 1 και 5 μm.
- Κρυσταλλική δομή: Η ανάλυση με περίθλαση ακτίνων Χ αποκάλυψε μια μονοκλινή δομή με ομάδα χώρου P21/c.
- Σταθερότητα: Το ημιένυδρο CaCO3 είναι θερμοδυναμικά μια μετασταθής φάση που σχηματίζεται από άμορφο πρόδρομο. Σε διάλυμα, μετατρέπεται σταδιακά σε μονοϋδρικό CaCO3, αλλά είναι σταθερό (τουλάχιστον για μερικούς μήνες) όταν αποθηκεύεται σε κενό.
Οι ερευνητές διερεύνησαν επίσης τις συνθήκες σχηματισμού αυτής της νέας φάσης και διαπίστωσαν ότι η παρουσία ιόντων Mg2+ είναι καθοριστική. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά: “Υποθέτουμε ότι τα διαλυμένα ιόντα Mg2+ αναστέλλουν την κρυστάλλωση του ασβεστίτη στο σύστημά μας και προωθούν το σχηματισμό του ημιένυδρου CaCO3” (μετάφραση).
Η σημασία αυτής της ανακάλυψης έγκειται στις πιθανές εφαρμογές της:
- Βιομεταλλοποίηση: Η κατανόηση του σχηματισμού αυτής της νέας φάσης μπορεί να ρίξει φως στις διαδικασίες βιομεταλλοποίησης σε διάφορους οργανισμούς.
- Γεωλογία: Μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των γεωλογικών διεργασιών που περιλαμβάνουν το σχηματισμό ανθρακικών ορυκτών.
- Βιομηχανικές εφαρμογές: Η ανακάλυψη μπορεί να οδηγήσει σε νέες βιομηχανικές διεργασίες που βασίζονται στην ενυδάτωση του CaCO3.
Οι συγγραφείς καταλήγουν τονίζοντας τη σημασία της ανακάλυψης για την περαιτέρω έρευνα: “Ένα ουσιαστικό βήμα προς τα εμπρός θα ήταν η αναζήτηση κρυστάλλων ημιένυδρου CaCO3, μέσω των χαρακτηριστικών περίθλασης και φασματοσκοπικών τους αποτυπωμάτων, στη φύση (πετρώματα, αποτελέσματα βιομεταλλοποίησης) και εντός των προϊόντων σχετικών τεχνολογικών διαδικασιών” (μετάφραση).
Συνολικά, αυτή η μελέτη αναδεικνύει τη συνεχιζόμενη σημασία της βασικής έρευνας στη χημεία και τη κρυσταλλογραφία, καθώς ακόμη και σε ένα φαινομενικά καλά μελετημένο υλικό όπως το ανθρακικό ασβέστιο, μπορούν να γίνουν νέες και σημαντικές ανακαλύψεις.
Συνοπτικά
Το ανθρακικό ασβέστιο (φάρμακο CALCIFORM) είναι ένα πολύπλευρο σκεύασμα με ποικίλες χρήσεις. Λειτουργεί ως αντιόξινο, ανακουφίζοντας από καούρα και δυσπεψία, ενώ παράλληλα χρησιμεύει ως συμπλήρωμα ασβεστίου και δεσμευτικό φωσφόρου σε νεφροπαθείς. Αντενδείκνυται σε περιπτώσεις υπερασβεστιαιμίας και νεφρολιθίασης. Οι κύριες παρενέργειες περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ σπανιότερα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις. Απαιτείται προσοχή στη χρήση από ηλικιωμένους και άτομα με νεφρική ανεπάρκεια. Η πρόσφατη ανακάλυψη του ημιένυδρου ανθρακικού ασβεστίου ανοίγει νέους ορίζοντες στην έρευνα και τις εφαρμογές του.
farmakologia.gr
Προσοχή: Μην λαμβάνετε ποτέ φάρμακα χωρίς την επίβλεψη ιατρού. Συμβουλευτείτε πάντα το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών, καθώς ενδέχεται να επικαιροποιείται ανά τακτά διαστήματα. Οι εμπορικές ονομασίες αναφέρονται για διευκόλυνση, αλλά ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις στη σύνθεση. Στο παρόν άρθρο εστιάζουμε στην ανάλυση των δραστικών ουσιών. Συνεργαστείτε στενά με τον ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Αποφύγετε ρητά την αυτοχορήγηση. Οι επίσημες πληροφορίες στο φάκελο του φαρμάκου είναι αποδεκτές σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο. Καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια για ακρίβεια στις πληροφορίες αλλά δεν παρέχεται κάποια εγγύηση. Το υλικό του farmakologia.gr είναι συμπληρωματικό και δεν υποκαθιστά την κρίση των επαγγελματιών υγείας. Δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για την περίθαλψη με τη χρήση των πληροφοριών του παρόντος άρθρου.
Βιβλιογραφία
- Cao, M., et al. “Effect of macro-, micro-and nano-calcium carbonate on properties of cementitious composites—A review.” Materials, vol. 12, no. 5, 2019, p. 781. mdpi.com
- Niu, Yu-Qin, et al. “Calcium carbonate: controlled synthesis, surface functionalization, and nanostructured materials.” Chemical Society Reviews, vol. 51, no. 2, 2022, pp. 382-431. pubs.rsc.org
- Zou, Zhaoyong, et al. “A hydrated crystalline calcium carbonate phase: Calcium carbonate hemihydrate.” Science, vol. 363, no. 6425, 2019, pp. 396-400. science.org
